صبح الوند - البته فارغ از هزینه و زحماتی که برای ساخت پل‌هایی مانند پل شریعتی، خواجه رشید و تختی، پژوهش و ... کشیده شده است و این شهر با توجه به ساختارش نیازمند احداث آن است اما نوع ساخت برخی از این پل‌ها انتقاداتی را هم به دنبال داشت.
چرا که بعضاً گفته می‌شود که ساخت این پل‌ها ترافیک برخی نقاط شهر را به کوچه و پس کوچه‌ها سوق داده است که علاوه بر کلافگی مردم و رانندگان نارضایتی مالکان و ساکنان این مناطق را هم به دنبال داشته است.
برای مثال ساخت پلی مانند پل شریعتی در روان‌سازی ترافیک این مسیر تأثیر داشته است و با حذف چراغ در مسیر مهدیه به میدان امام از معطلی مردم و رانندگان کاسته شده اما به کارگیری قندیل‌هایی در زیر این پل در 2 ماه اخیر به نوبه خود توی ذوق مردم و رانندگان زده است البته مسئولان متولی دلیل این کار را روان‌سازی ترافیک در میدان شریعتی عنوان می‌کنند اما این در حالی است که مسیر خوردوهایی که از آرامگاه قصد رفتن به مهدیه را دارند به کوچه پس کوچه های شهر سوق یافته است که این امر نارضایتی مردم و رانندگان را به دنبال داشته و مسئولان متولی در پاسخ به این نارضایتی معتقدند که اجرای هر طرحی مخالفان و موافقان خاص خود را دارد، بنابراین رفتار ترافیکی مردم باید اصلاح شود چراکه تغییر همواره برای مردم سخت بوده و به طور معمول در برابر تغییر و تحولات مقاومت نشان می‌دهند!
در حالیکه خیابان‌های کم‌عرض همدان و از طرفی افزایش تعداد خودرو، اشباح گذرگاه‌ها از وسائل نقلیه و افزایش روز افزون جمعیت شهر همواره بیانگر آن بوده است که همدان برای رفع مشکل ترافیک نیازمند ساخت پل‌های کارشناسی شده و احداث پارکینگ‌های متعدد است.
و به مرور می‌توان اینگونه پیش بینی کرد که برخی از محله عملاً به پارکینگ و محل تردد خودروها شخصی و تاکسی‌ها تبدیل می‌شود که علاوه بر تجاوز به حقوق ساکنان می‌توان گفت در کاهش قیمت منطقه و املاک هم تأثیر داشته است.
و در این میان مردم همچنان تاوان برخی طرح‌های اشتباه و بی‌برنامگی مسئولان را می‌پردازند.
ما ساکنان این شهر می‌دانیم که اغلب در ساعات صبح، ظهر و عصر حجم ترافیک در شهر همدان خودش را به رخ می‌کشد و طولانی‌تر شدن صف خودروها حکایت از ضعف جدی در مدیریت شهری و ترافیک همدان دارد، رفع نقاط پر ترافیک در سطح شهر همدان بسیار زمان‌گیر است و بعضی اوقات وقتی تصمیمی برای بازگشایی گره‌های ترافیکی گرفته می‌شود این مشکل حادتر شده و بهبود نمی‌یابد.
وجود گره‌های ترافیکی در تقاطع‌های منتهی به بخش مرکزی شهر و استقرار كاربري تجاري در محورهاي اصلي موجب ترافيك در اين محورها شده است.
کمبود پاركينگ مناسب موجب توقف اتومبيل‌ها در خيابان‌هاي فرعي شده است، نبود تأمین پارکینگ برای کاربری‌های عمده مانند اداره، بیمارستان و میدان میوه و تره بار و ...ترافیک در این مسیرها را دوچندان می‌کند.
در این میان بافت فرسوده شهر همدان و بویژه عمر 70 ساله خیابان‌های منتهی به مرکز و میدان اصلی شهر همدان از عوامل تأثیرگذار در افزایش ترافیک به شمار می‌رود.
با این حال پدیده ترافیک، معضلی نو و تازه نبوده، بلکه بی‌‌توجهی به این معضل و ارائه طرح‌های بلند مدت و اتکا به طرح‌های مقطعی موجب گسترش این روند نامعقول و هدر رفت وقت مردم شده است.
در آخرین جلسه شورای ترافیک شهر همدان نیز نکات قابل توجهی از سوی مسئولان مطرح شد از جمله اینکه هومن آل نوری مدیر پروژه ساماندهی میدان بوعلی سینا و اثربخشی تقاطع‌های غیرهمسطح تختی و شریعتی در بررسی که معابر ورودی و خروجی آرمگاه بوعلی و تقاطع پاستور انجام داده بود مطرح کرده بود که فازبندی نامناسب چراغ‌های راهنمایی، سرعت بالای خودروی‌ها ورودی به آرامگاه، وجود رویکردهای مستقیم کنار گذر مقاطع‌های غیرهمسطح، طرح مهندسی نامناسب دوربرگردان‌ها، نبود جانمایی مناسب ایستکاه تاکسی در ابتدای معابر، نبود کنترل مناسب ورود به محدوده طرح ترافیک و امتداد صف چراغ راهنمایی تقاطع پاستور تا آرامگاه از مشکلات محدوه میدان بوعلی به شمار می‌آید.
آل نوری گفته بود: پس از بررسی‌های لازم به این نتیجه رسیدیم که باید خیابان پاستور به سمت تقاطع پاستور و خیابان بین‌النهرین به سمت آرامگاه بوعلی یک طرفه شود تا کمی از بار ترافیکی آرامگاه کاسته شود.
ترافیک شهر همدان نسبت به گذشته روان‌تر شده است
ریئس پلیس راهنمایی و رانندگی استان در گفتگو با خبرنگار ما از روان شدن ترافیک شهر همدان سخن می‌گوید.
حسین طلایی معتقد است: پل‌ها در روان‌سازی ترافیک مسیر‌هایی که احداث می‌شوند تأثیر دارند طراحی برخی پل‌ها به نحوی است که گره ترافیکی و توقفی در آن تقاطع به وجود نمی‌آید و مسلماً ترافیک در آن قسمت‌ها روان‌تر است.
وی می گوید: در برخی مکان‌ها مانند تقاطع خواجه رشید تغییراتی هم در زیر پل با کمک شهرداری ایجاد شده است که زمان را حذف کردیم کسانیکه در این مسیر اصلی حرکت می‌کنند دیگر پشت چراغ نمی‌مانند و تردد در این مسیر روان‌تر شده است.
به هر حال در آن قسمت‌هایی که پل احداث شده ترافیک نسبت به گذشته روان‌تر شده است.
به اعتقاد طلایی ترافیک مانند جریان آب روان است اگر جلویش باز شود تردد جاری می‌شود و در قسمت دیگر که جلوی آن بسته باشد تراکم و توقف آن قسمت بیشتر می‌شود مانند اینکه در حال حاضر تقاطع خواجه رشید و تختی را پل زدیم، تردد در این قسمت‌ها روان‌تر شده و زودتر به میدان آرامگاه می‌رسند در میدان آرامگاه به هر حال ما یک نقطه و گره ترافیکی را همیشه شاهد هستیم .
البته این روند مانع از این نمی‌شود که ما این تقاطع‌ها را به صورت همکف اجرا نکنیم همان قسمت هم که روان می‌شود درصد قابل توجهی از مردم که وقتشان پشت این چراغ‌ها تلف می‌شد و پشت چراغ می‌ماندند.
طلایی در مورد کشیده شدن ترافیک به کوچه پس کوچه‌ها می‌گوید: کسانیکه مسیرشان در این قسمت‌ها است بالاخره از یک مسیری باید تردد کنند البته تعداد اندکی به معابر فرعی، مانند کوچه کشیده می‌شود که باید تردد در آنها جریان داشته باشد اینکه ما معابر فرعی را در جریانات ترافیکی بخواهیم نادیده بگیریم بخواهیم تردد را به هر نحوی در این معابر ممنوع کنیم اینگونه نیست به هر حال آنها هم یک سری معابر شهری هستند و تردد باید در در این مسیرها جریان داشته باشد هرچند با توجه به آن ظرفیت و عرض معبری که وجود دارد مسلماً ترافیک درایم مکان‌ها کمتر مشاهده می‌شود.
وی در مورد یک طرفه شدن خیایان پاستور هم توضیح داد: برای این خیابان طرح‌هایی در نظر گرفته شده است که در حال کارشناسی است هر کدام که به صلاح مردم باشد و بهتر بشود موارد ترافیکی را در آن لحاظ کرد اجرا خواهد شد.
طلایی در مورد طرح خیابان بوعلی و اکباتان هم می‌گوید: با توجه به شروع کار شورای چهارم، نظر اعضای شورای ترافیک هم بر این بود که این طرح فعلاً برداشته شود و در آینده مجدداً در این باره تصمیم‌گیری خواهد شد.
در احداث برخی پل‌ها از ما نظر نخواستند
طلایی در خصوص پیاده راه شدن میدان امام(ره) اینگونه اظهار نظر کرد: میدان حضرت امام(ره) از لحاظ تداخل عابر پیاده و خودرو میدان بی‌نظمی است که هیچگونه ساماندهی ندارد، بنابراین فلسفه اجرای طرح پیاده راه همین بود که به هر حال نظمی به میدان امام(ره) داده شود و تردد عابر و خودروها در این مسیر ساماندهی شود.
البته تاکنون اجرا نشده مسلماً باید طرح‌های دیگری مطرح شود چون وضعیت میدان امام(ره) نابسامان است و مورد انتقاد ما هم هست.
وی با بیان اینکه برای احداث برخی پل‌ها از راهنمایی و رانندگی نظر خواهی نشده است، دلیل آن را متولیان شهرداری بیان کرد متولی که در زمان شهردار سابق این نظرخواهی انجام نشد.
با این حال در زمینه مشکل ترافیک شهر همدان اظهار نظرهای مختلفی می‌شود برخی از صاحب نظران کمبود پارکینگ در سطح شهر را علت اصلی گسترش ترافیک عنوان می‌کنند؛ در حالی که برخی از کارشناسان نیز از نبود فرهنگ استفاده از پارکینگ‌های موجود خبر می‌دهند.
البته برخی نیز معتقدند حتی در صورت احداث پارکینگ به طور حتم حجم ترافیک 100 درصد کاهش نمی‌یابد؛ چراکه باید در کنار اجرای طرح‌های عمرانی فرهنگ مردم در استفاده از سرویس‌های حمل و نقل عمومی و رعایت مقررات و ضوابط راهنمایی و رانندگی افزایش یابد.
به طور حتم شهروندان هم با استفاده از خودروهای عمومی و خودداری از آوردن خودروهای شخصی به مراکز تجمعی و شلوغ می‌توانند در کاهش بار ترافیکی سهیم باشند.
البته تا زماني كه اعطاي مجوزهاي بي‌رويه برج‌سازي یا پاساژ در حاشيه خيابان‌هاي شلوغ ادامه دارد و تا زماني كه به جاي ساخت پاركينگ طبقاتي از كوچه پس‌كوچه‌ها و مقابل منازل مسكوني استفاده مي‌شود و نيز تا وقتي كه طرح‌های غیر كارشناسانه‌اي چون مسدود كردن خيابان‌ها و بازگذاشتن كوچه موازی آن براي ورود به ميدان اصلي شهر در دست اجرا است قطعاً وضع به همين منوال است و به جاي بهبود اوضاع به دليل افزايش جمعيت و خودرو شاهد شرايطي بسيار بدتر از اين خواهيم بود.
و باید دید که در کنار بازگو کردن چندین باره این موضوعات به راستي ضعف كار كجاست كه با وجود ساخت پل‌های جدید در شهر همدان با هدف کاهش بار ترافیکی شهر همدان انتقاد از مشكلات شهري همواره وجود دارد.
طرح پياده‌راه در رينگ اول شهر به عنوان يك مصوبه قديمي و پیاده‌راه شدن میدان امام در آینده بايد تکلیفش مشخص شود نه اینکه با اجرایی نکردن آن هر از گاهی بار ترافیکی این مسیر به خیابان‌های مجاور منتقل و شرایط بدتر شود.
از سوي ديگر ضعف مديريت شهري در سامان‌بخشي به مشكل تردد خودروها و جانمايي پاركينگ‌هاي طبقاتي به تضييع حقوق مردم منجر مي‌شود.

کارشناس برنامه‌ریزی شهری و گردشگری:
شرایط ترافیکی همدان ایده‌آل نیست

یک کارشناس برنامه‌ریزی شهری و گردشگری معتقد است: شرایط ترافیکی همدان متأسفانه شرایط ایده‌آلی نیست و این امر می‌توانند دلایل مختلفی داشته باشد.
دکتر محمد رحمانی در این‌باره اینگونه توضیح می‌دهد که شکل ترافیک در همدان وابسته به شکل شهر است و همه چیز متمرکز به بخش مرکزی شهر می‌شود به این ترتیب وقتی بخش مرکزی از رینگ حمل و نقل ترافیک خارج می‌شود رینگ بعدی همین مشکلات را خواهد داشت.
به اعتقاد وی اقدامات ترافیکی که در حوزه فعالیت عمرانی شهرداری است و به عنوان سیاست‌ها و استراتژی توسعه حمل و نقل و ترافیک شهر مد نظر بوده ناقص است مثلاً تقاطع‌های غیر همسطح که احداث شده است یک لوپ کامل نیست یعنی ترافیک از نقطه‌ای به فاصله خیلی کمتری انتقال پیدا می‌کند و گاهي در مسیر خودش با گره‌های متعددی مواجه می‌شود و می‌توان گفت خیلی از اقدامات انجام شده در این بخش دارای پشتوانه مطالعاتی و پژوهشی نبوده است.
در حالی که در دنیای پیشرفته قبل از احداث یک پروژه یا قبل از فعالیت عمرانی طرح را مطالعه می‌کنند نه پس از اینکه کاری انجام شد بررسی شود کار صورت گرفته درست بوده یا غلط چون با این روند سرمایه‌های موجود شهر را از بین می‌بریم.
خود متولیان امر در این بخش هم می‌دانند که حتی گاهی برخی از تقاطع‌هایی که زده شده می‌توانست با یک اصلاح هندسی درست شود یعنی ما هزینه کمتر کنیم بهره‌برداری بیشتری داشته باشیم که البته به نظر می‌رسد خیلی به این بخش هم توجه نشده است.
همچنین گاهی دیده می‌شود که شرایط فیزیکی تقاطع‌های احداث شده مغایر با طرح تفضیلی شهر است.
البته بخش دیگر مشکلات ممکن است فرهنگی باشد یعنی نیازمند آموزش شهروندی هستیم هم راننده هم عابر پیاده اینگونه قانون و مقرارت را بشناسند که در این زمینه گاهي مشاهده می‌شود که مشکلات متعددی وجود دارد خیلی از فرهنگ ترافیکی در جامعه شهروندی همدان دارای سطح ایده‌آلی که ما می‌خواهیم نیست.
بخش دیگر مدیریتی است که باید مد نظر باشد پلیس در بخش ترافیک تنها پلیس جریمه نیست یعنی خود پلیس باید آموزش ببیند چراکه پلیس اول، پلیس راهنمایی و رانندگی است سپس پلیس جریمه.
ما نباید فکر کنیم که تنها با اعمال قانون جریمه می‌توان ترافیک را مدیریت کرد بنابراین در این بخش هم نیازمند مطالعه هستیم که خود دستگاه راهنمایی و رانندگی به چه الزامات و ملزوماتی نیاز دارد و چه امکاناتی باید فراهم شود.
به عقیده من بیش از هر موضوع دیگری به بحث ترافیک باید فرهنگی نگاه کرد، اما این فرهنگی بودن هم شامل فرهنگ ترافیکی پلیس و هم فرهنگ ترافیکی شهروندان می‌شود.
اما دستگاه‌های فرهنگی هم باید در این زمینه وارد شوند و در واقع نیازسنجی و امکان‌سنجی شود.
البته بخشی از مشکلات ترافیکی شهر به نحوه توسعه شهر هم بازمی‌گردد و نیاز به داشتن نگاه تخصصی به این موضوع یکی دیگر از ضرورت‌هایی است که از گذشته خیلی به آن توجه نشده است.
هرچند نباید از این نکته هم غافل بود چرا كه هر جایی که به مشکل بر می‌خوریم توپ را در زمین مردم می‌اندازیم در حالی که مسئول کسی است که مورد سؤال واقع می‌شود و این فرهنگ ترافیکی زاییده نوع مدیریت ما در شهراست یا اینکه بخش اعظم رفتار ترافیکی مردم زاییده نوع تفکر ماست شما فکر نکنید اگر زمانی یک عابر پیاده از چراغ قرمز عبور می‌کند معنی‌اش این است که او نمی‌فهمد که چراغ قرمز یعنی چه. او به نوعی با سیستم مدیریت شهری در این بخش مخالف می‌کند.
اما این روش غلط است که هر زمان اگر صحبتی در خصوص موضوعی می‌شود می‌گویند بیایم مردم را آموزش بدهیم در حالی که آیا وقت آن نشده کسانی که متولی هستند و رفتارهای ترافیکی مردم را مورد سؤال قرار می‌دهند خودشان هم به آموزش نیاز دارند.
پس آنها هم علامه دهر نیستند باید قبول کنیم توسعه پایدار در این بخش نیاز به آموزش همه جانبه دارد همه با هم باید در این بخش آموزش ببینیم.
یا اگر می‌گوییم بخش مرکزی ما می‌خواهد پیاده شود که باید هم اینگونه شود به نظر می‌توان با اصلاح هندسی تکلیفش این قسمت را روشن کرد خیلی احداث پل در ورودی رینگ بخش مرکزی شهر به نظر منطقی نمی‌آید این موارد از دیدگاه من هزینه‌های غیر منطقی است که ممکن است از دیدگاه دیگران خیلی هم مفید باشد.
وقتی طرح تفضیلی شهر گفته است که دسترسی این خیابان پیاده شود و قبلاً هم تمرین شده و بسته شده است دوباره اصرار داریم با یک اشتباه دیگر این خیابان‌ها را به جهت برخی موارد خاص باز می‌کنیم ضرر آن به مردم می‌رسد.
درست است نبض اقتصادی شهر در بازار می‌تپد ولی بازار را می‌توان با دسترسی پیاده برای آن شرایط ایده‌آل‌تر و بهتر از سواره بودن ایجاد کرد و این مکان را اقتصادی‌تر کرد، اما باید در مورد آن به خوبی فکر و مطالعه کرد نباید این نگرانی برای بازاری‌ها در این چند خیابان اصلی به وجود بیاوریم که اگر این خیابان‌ها بسته شود شرایط مثلاً درآمدی و کسب و کار آنها مختل می‌شود و یا آسیب می‌بیند اتفاقاً من معتقدم که اگر چنانچه برنامه مناسبی با شرایط دسترسی پیاده برای این 6 خیابان با کار مطالعاتی خوب که قابلیت اجرایی داشته باشد انجام شود شرایط بازار در صورت دسترسی پیاده به مراتب بهتر از سواره خواهد بود اما متأسفانه مردم و برخی‌ها که از مردم می‌خواهند سوء استفاده کنند این موضوع را غلط می‌فهمانند و می‌خواهند خودشان را در جامعه مطرح کنند که خیلی کار جالبی و رفتار انسانی نیست.

نویسنده : اکرم چهاردولی