به گزارش صبح الوند،  به نقل از فارس، فیلسوفان و متکلمان از زاویای مختلف به پدیده درد پرداخته و کوشیده‏ اند به برخی از پرسش‌های مهم در این زمینه پاسخ دهند. یکی از این پرسش‌ها که در گذشته، افزون‌بر فیلسوفان، ذهن پزشکان را نیز به خود مشغول ساخته بوده است، پرسش از علت درد است. ابن‏ سینا به مسئله مهم «چرایی درد»، هم به‌عنوان یک فیلسوف و هم به‌مثابه یک پزشک، پرداخته است. وی به‌رغم دیدگاه پزشکی رایج زمانه خود، علت دردهای جسمانی را در تفرق اتصال اعضای بدن منحصر نکرده و مزاج غیرمعتدل (سوء‌ مزاج) را نیز از علل آن به‌شمار آورده است. شیخ ‏الرئیس ‏برای اثبات علیت تفرق اتصال نسبت به درد، توسل به شواهد تجربی را کافی می‏ بیند. وی همچنین برای مدلل کردن علیت سوء مزاج، به ادله‏ ای متوسل می‏ شود. برای مثال، طبق احتجاج او، دردی که در کل اجزاء یک عضو، به‌صورت یکسان، پراکنده شده باشد، نمی‏ تواند ناشی از تفرق اتصال باشد، بلکه از مزاج نامعتدل ناشی می‏ شود. دیدگاه شیخ در تعیین علل درد که کاملاً متأثر از طبیعیات زمانه اوست، با نمونه‌های نقضی روبه‌روست که پذیرش آ‌ن‌ها به این نتیجه می‏ انجامد که هیچ‌یک از دو گزینه موردنظر شیخ، بیانگر علت تامه دردهای جسمانی نیست.

کلیدواژه ها: علت درد؛ تفرق اتصال؛ مزاج غیرمعتدل؛ طب قدیم؛ ابن‏ سینا

نویسنده:

محمد سعیدی مهر: عضو هیأت علمی

دو فصلنامه حکمت سینوی (مشکوه النور) - دوره 20، شماره 56، پاییز و زمستان 1395.