به گزارش صبح الوند، امیر سید علی ‎بن ‎شهاب معروف به "میر سید علی همدانی" زاده ۱۲ رجب ۷۱۴ هجری، قمری در یکی از خوشنام‌ترین خانواده‌های علوی همدان است که تا 20 سالگی در این شهر به تحصیل علم و عرفان پرداخته است.
وی از بزرگان سلسله کبرویه بوده و پدر وی، حاکم همدان و از سادات حسینی است که بیش از ۱۱۰ اثر به وی منسوب بوده و از وی به عنوان «امیر کبیر» نیز یاد شده ‌است.
شهرت عالمگیر این عالم برجسته جهان تشیع، شاعر، ادیب و عارف بزرگ موجب شده تا امسال و همزمان با هفتصدمین سال تولدش در فهرست مشاهیر و رویدادهای فرهنگی یونسکو برای سال 2015 میلادی قرار گیرد تا مردم جهان بیش از پیش با این آشنا شوند.
میر سیدعلی همدانی، چهارمین شخصیت ایرانی است که در برنامه مشاهیر و رویدادهای فرهنگی یونسکو قرار گرفته است و پیش از او، نجم‌الدین کبری (هشتصدمین سال زندگی فعال عارف بزرگ اخلاق و عرفان ایران‌زمین)، فخرالدین عراقی (هشتصدمین سال تولد شاعر و ادیب پرآوازه ایرانی) و عبدالقادر مراغه‌ای (ششصدمین سال زندگی فعال اولین ردیف‌نویس موسیقی اصیل ایرانی) در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده‌اند.

ارادت عجیب تاجیک‌ها به شاه همدان
میر سید علی همدانی برای تبلیغ اسلام، سفرهای دریایی و زمینی مختلفی را انجام داد که از مهمترین آن‌ها می‌توان به حجاز و سایر مناطق عربستان، مشهد، اغلب شهرهای آسیای میانه، قفقاز، آذربایجان، سریلانکا و تبت اشاره کرد.
وی، دو بار نیز به کشمیر سفر کرده و در محله‌ای به نام "علاء‌الدین‌پوره" در شهر "سرینگر" کنونی در کنار رودخانه "جهلم" مستقر شد که "قطب‌الدین" از سلسله شاهمیری بر آن منطقه حکومت می‌کرد. وی برای ساخت مدرسه دینی و کتابخانه‌ای در این منطقه اقدام کرد و هزاران نفر به همت وی، مسلمان شدند.
استاد شهید «مرتضی مطهری» در کتاب «خدمات متقابل اسلام و ایران» درباره میرسیدعلی همدانی می‌نویسد: «یکی از کسانی که در کشمیر به اسلام خدمت کرده است، میر سید علی همدانی بوده، این مرد بزرگ که از مفاخر اسلامی است، هزاران شاگرد در کشمیر تربیت کرد که هر کدام برای خود استاد شدند، مقام سید علی هنوز در کشمیر محترم است و مردم آنجا را زیارت می‌کنند.»
سید علی همدانی در کشمیر با عالمان و کاهنان مذاهب مختلفی چون هندوها و بودایی‌ها مناظره‌های پیچیده‌ای انجام می‌داد و بر آنان غالب آمد و در این منطقه به گونه‌ای مردم را شیفته اسلام کرد که آنان معبدهای خود را تبدیل به مسجد کردند.
میر سید علی همدانی که به قصد حج از کشمیر خارج شده بود به دعوت حاکم پاخلی چند روزی آن‌جا اقامت گزید، اما به دلیل بیماری در 72 سالگی در شب چهارشنبه 6 ذی‌الحجه سال 786 هجری قمری جان سپرده و بنا بر وصیتش به ختلان تاجیکستان منتقل می‌شود و در مسجد و مدرسه‌ای که خود در شهر کولاب، «خواهرخوانده شهر همدان» بنا کرده بود، دفن می‌شود.
وی، هنوز هم در کشمیر و تاجیکستان هواداران فراوانی دارد و هواداران او در «خانقاه مولا» یا «زیارتگاه شاه همدان» در کنار رود "جهلم" کشمیر حضور می‌یابند.
این عالم بزرگوار پس از فروپاشی شوروی، بیش از پیش در تاجیکستان مورد توجه قرار گرفته و تصویر و شعری از وی بر روی اسکناس‌های ۱۰ سامانی این کشور حک شده ‌است:
هر که ما را یاد کرد ایزد مر او را یار باد هر که ما را خوار کرد از عمر برخوردار باد
هر که اندر راه ما خاری فکند از دشمنی هر گلی از باغ وصلش بشکفد بی خار باد
در دو عالم نیست ما را با کسی گرد و غبار هر که ما را رنجه دارد، راحتش بسیار باد

علامه اقبال لاهوری نیز درباره وی سروده است:
سیدالسادات، سالار عجم دست او معمار تقدیر امم
تا غزالی درس ﷲ هو گرفت ذکر و فکر از دودمان او گرفت
مرشد آن کشور مینو نظیر میر و درویش و سلاطین را مشیر
خطه را آن شاہ دریا آستین داد علم و صنعت و تهذیب و دین
آفرید آن مرد، ایران صغیر با ھنرهای غریب و دلپذیر
یک نگاہ او گشاید صد گرہ خیز و تیرش را به دل راهی بدہ

علی ثانی جد بزرگ بنیان‌گذار کبیر انقلاب
گذشته از شهرت عالمگیر وی در جهان نکته مهم این است که بنابر برخی پژوهش‌ها و عمادالدین باقی پژوهشگر معاصر کشورمان، "سید روح‌ا... خمینی(ره)" از نوادگان وی و منتسب به این سلسله جلیله است که در دوران پهلوی از این موضوع به عنوان بهانه‌ای برای «هندی‌زاده» نامیدن بنیان‌گذار کبیر انقلاب و حمله به شخصیت بزرگوار ایشان استفاده می‌شد.
این مطلب را حجت‌الاسلام والمسلمین سید حسن خمینی، نوه بزرگ حضرت امام(ره) نیز در سایت رسمی خود منتشر ساخته و با شرح مفصل شجره‌نامه خاندانش بیان کرده است که نسب حضرت امام خمینی(ره)، رهبر بزرگ شیعیان جهان به میرسیدعلی همدانی، عالم برجسته جهان تشیع می‌رسد.
وی در این سایت آورده است:
" در سال 766 هجرى، كاروان كوچكى برای تبليغ اسلام عازم كشمير شد. اين كاروان كوچك كه سيد حيدر موسوى اردبيلى كردى در رأس آن بود از طرف عارف بزرگ حضرت ميرسيدعلى همدانى، برای ارسال پيام عرفان به آن سرزمين گسيل شده بود.
سيدحيدر موسوى جد اعلاى آيت‏ اللّه‏ سيد روح‏ اللّه‏ موسوى خمينى، خواهر زاده و داماد سيدعلى همدانى بود و سيدعلى به هفده واسطه از طريق حسين بن على(ع) به امير مؤمنان مى‏رسيد و از طرف مادر با شانزده واسطه سيدحسينى بود. بنابراين سيدحيدر سيد موسوى از طرف پدر و از طرف مادر سيدحسينى بود. سيدحيدر با تأليف دو رساله، يكى به نام «نفحه العرفان» در عرفان و ديگرى « هدایه المستشرقین» در حقانيت مذهب اماميه، به آينه‏دار معرفت معروف شد. وی از همسرش بى‏بى بارعه دختر سيدعلى صاحب دو پسر به نام هاى سيدمحمد جبل‏العاملى و سيدمحمد صابر شد، در شجرۀ او 975 تن از علما بوده‏اند كه اين شجره نزد سادات تپلى بوده در هندوستان موجود است".
حجت‌الاسلام سید حسن خمینی سپس به بیان اسامی و شرح زندگی یکایک فرزندان سید حیدر می‌پردازد تا به "آقا سيد احمد هندى" پدربزرگ امام(ره) می‌رسد.
مرحوم سيد هندى پیش از 1240 قمرى به خمين آمده و در 17 رمضان 1257 قمرى با "سكينه خانم خواهر يوسف‏خان" ازدواج کرد. حاصل این ازدواج يك پسر به نام "آقا مصطفى" متولد 29 رجب 1278و سه دختر به نام "آغا بانو خانم"، "صاحب خانم" و "سلطان خانم" بود.
وی ادامه داده است: "آقا مصطفی حدود سال 1300 قمری با مرحومه هاجر آغاخانم دختر مرحوم آقا میرزا احمد مجتهد خمینی المسکن خوانساری الاصل نوه مرحوم حاج محمد حسین معروف خوانساری ازدواج کرد که حاصل این ازدواج سه پسر و سه دختر بود که به ترتیب سن و سال عبارتند از:
1.مولود آغاخانم
2.آقا سید مرتضی (پسندیده)
3 .آقا نورالدین (هندی)
4.فاطمه خانم
5.آغازاده خانم
6.روح الله(حضرت امام خمینی (س))
اظهار نظر عمادالدین باقی، پژوهشگر معاصر ایران و حجت‌الاسلام سید حسن به خوبی ثابت می‌کند که بنیان‌گذار کبیر انقلاب به عنوان رهبر بزرگ شیعیان جهان دارای سلسله‌ای جلیله است که در گسترش اسلام و تشیع در کشورهای مختلف نقش مهمی داشته و هنوز هم از احترام و جایگاه والایی در بین مردم برخوردارند.
مزار "میر سید علی همدانی" هنوز هم زیارت‌گاه عاشقان و دوستداران اهل بیت(ع) در تاجیکستان بوده و مردم برای برآورده شدن حاجات خود، صاحب این بقعه شریف را واسطه قرار می‌دهند.
امید است نامگذاری سال 2015 میلادی در جهان از طرف یونسکو و سال 94 از طرف استانداری همدان به نام "میر سید علی همدانی" بتواند موجب آشنایی بیشتر مردم ایران به ویژه مردمان زادگاهش همدان با این عارف و عالم بزرگ جهان تشیع شده و غبار گمنامی از چهره یکی از مفاخر مهم کشورمان برداشته شود.
گزارش از سمیه مظاهری