به گزارش صبح الوند، سی و ششمین دوره جشنواره بین المللی تئاتر فجر در حالی به دبیری فرهاد مهندس پور از یکم تا دوازدهم بهمن ۱۳۹۶ و در ۷ بخش تخصصی برگزار می شود که امسال هم همچون سال های اخیر، شهر همدان نماینده‌ای در  آن نداشته و بجز  گروه قاب خالی تویسرکان ( که رتبه اول جشنواره استانی امسال بوده و  بطور اتوماتیک جواز حضور در فجر را به دست آورده است) هیچ نمایشی دیگری حتی از استانی که مسوولان فرهنگی آن داعیه دار پایلوت بودن تئاتر کشور را دارند، در این رویداد بزرگ بین المللی تئاتر حضور ندارد. 

این اتفاق در حالی در سال های اخیر و در سایه تدبیر و برنامه ریزی مناسب (!) مسوولان فرهنگی استان، به امری طبیعی در بین فعالان این حوزه مبدل شده است که  تئاتر استان همدان در سال های نه چندان دور، نه تنها پای ثابت  جشنواره های مهم این چنینی بوده بلکه هنرمندان آن همیشه جزو نفرات برتر و کسب مقام های متعدد آنها  محسوب شده اند. برای بررسی بیشتر این موضوع با چند تن از فعالان عرصه تئاتر استان به گفت‌و‌گو نشسته‌ایم که مختصری از آن در ادامه ارائه می گردد.

*نگاه همدانی‌ها معطوف به تئاتر کودک شده است

در همین رابطه سرپرست گروه نمایشی سپید و سیاه در گفت‌و‌گو با ما با بیان اینکه نگاه هنرمندان تئاتر استان همدان بیشتر به جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان معطوف شده است، اظهارکرد: اکثر همکاران ما در استان بیشتر انرژی خود را برای تولید نمایش‌های ژانر کودک می‌گذارند که خوشبختانه هم در این راه موفق بوده‌اند.

مهدی حبیبی گفت: این اتفاق باعث شده تا هنرمندان زیادی در حوزه تئاتر کودک و نوجوان فعالیت کرده و نمایش‌های بسیاری هم در  این بخش تولید و همدان به عنوان پایلوت تئاتر کودک و نوجوان تبدیل شود.

وی ادامه داد: از طرفی دیگر کم توجهی و البته بی‌برنامه بودن مدیران استان باعث شده تا دست اندرکاران این حوزه تنها به تئاتر کودک توجه کرده و جشنواره های مهمتری همچون فجر بها داده نمی‌شود.

بهترین کارگردان بخش خیابانی سی و سومین دوره جشنواره بین المللی تئاتر فجر با تاکید براینکه پیگیری این موضوع که چرا استان همدان با این بضاعت و پتانسیل های فراوان تئاتری که دارد، نتوانسته است حضور چشمگیر و موفقی در جشنواره فجر سال های اخیر داشته باشد،  جای کنکاش و تحقیق دارد.

وی در ادامه با اشاره به حضور پرشمار هنرمندان تئاتر همدان در جشنواره های مطرح کشوری و عالی الخصوص فجر در سال های دورتر افزود: تئاتری‌های استان و بخصوص شهر همدان در سال‌های نه چندان دور و تا قبل از دهه 80  همیشه یک پای ثابت جشنواره‌هایی مثل فجر بودند و حتی موفق به کسب مقام و رتبه‌هایی هم  در آن می‌شدند.

حبیبی با بیان اینکه متاسفانه این اتفاق در شهرستان‌های دیگر استان و بخصوص ملایر هم رخ داده است، گفت: در دهه 80 در شهرستان ملایر و بعد از ظهور هنرمندان جدید و موفقی در حوزه تئاتر از جمله محمد قاسمی (در تئاترصحنه ای) و یا خود بنده ( در تئاتر خیابانی)، متاسفانه تئاتر این شهرستان هم به مانند سال‌های قبل نبوده و اکثر کارگردانان و تئاتری‌های موفق ملایر به ناچار مجبور به مهاجرت به تهران و شهرهای دیگر شده و در حال حاضر به عنوان نمایندگان دیگر شهرها در جشنواره های مختلف شرکت کرده و افتخار آفرینی می‌کنند.

داور بخش خیابانی سی و ششمین دوره جشنواره بین المللی تئاتر فجر باتاکید براینکه اگر موفقیتی هم در شهرستان‌ها رخ می‌دهد حاصل تلاش و زحمات شخصی هنرمندان است، گفت: به عنوان مثال سجاد طهماسبی  هنرمند محجوب تویسرکانی، با تلاش و زحمات خود و گروه اش موفق شده که در دو سال اخیر در جشنواره فجر حضور داشته باشد. (بخصوص امسال که با تولید و آماده سازی نمایش خوبی که داشتند ضمن کسب رتبه در جشنواره استانی مجوز حضور در سی و ششمین دوره جشنواره فجر را هم دریافت کردند که برای ایشان هم آرزوی موفقیت داریم.)

حبیبی ادامه داد: اینکه چرا اندک هنرمندان موفق شهرستانی‌ ما، تمایلی به فعالیت در شهر خود نداشته و یا به دیگر شهرها کوچ می‌کنند و البته سوالات زیادی در این موضوع همچنان بدون پاسخ مانده است که  امیدوارم روزی برسد که مدیرکل ارشاد همدان و سایر مسوولان این اداره  پاسخی شفاف و قانع کننده برای مردم و هنرمندان در این حوزه داشته باشند.

*فجر رفتن ملاک ارزیابی نمایش‌ها نیست

مسوول سابق انجمن نمایش همدان هم با بیان اینکه دلایل مختلفی می‌تواند در عدم حضور هنرمندان همدانی در جشنواره بین المللی فجر موثر باشد، اظهارکرد:  قطعاَ همه هنرمندان، هنردوستان، دست اندرکاران و حتی مردم دوست دارند که همدان هم نمایندگانی در فجر داشته باشد، اما نکته‌ای که نباید نادیده گرفت این است که فجر رفتن ملاک ارزیابی نمایش‌ها نیست.

کیانوش بهروزپور گفت: اگر شهر یا استانی نماینده‌ای در فجر ندارد، به معنای این نیست که آنها تولیدات مناسبی نداشته‌اند، بطوریکه ما در طی سال کارهای بسیار خوبی هم در همدان داریم که اجراهای موفقی هم داشته‌اند، اگر چه ممکن است کارهای متوسط و حتی ضعیفی هم  اجرا رفته باشند.

وی با اشاره به برخی از این دلایل گفت: با اینکه یکی از راه‌های ورود به جشنواره فجر، کسب رتبه در جشنواره‌های استانی است، اما می‌بینیم که خیلی از بزرگان تئاتر ما در جشنواره استانی شرکت نمی‌کنند که بخواهند به فجر راه پیدا کنند، بطوریکه حتی امسال تعداد بسیار اندکی متقاضی شرکت در آن بودند.

بهروز پور ادامه داد: از طرفی دیگر بسیاری از تئاتری‌های همدان دیگر انگیزه‌ای برای فعالیت ندارند که البته بررسی دقیق اینکه چرا تمایلی به حضور در جشنواره استانی نداشته و یا کلاَ انگیزه کار ندارند و یا چه معضلاتی این انگیزه‌ها را از بین برده است، در این سخن نمی‌گنجد و جای بررسی دقیق دارد.

*برگزاری جشنواره ها اگر برای هنرمندان آب ندارد برای برخی نان دارد

وی تاکید کرد: برگزاری جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان در همدان هم باعث شده تا بسیاری از کارگردانان بیشتر به تولید نمایش‌های کودک و نوجوان گرایش پیدا  کنند و در حال تغییر ذائقه تماشاچیان به دیدن نمایش‌های کودک هستیم و متاسفانه می‌بینیم که مردم تمایل چندانی برای دیدن نمایش‌های بزرگسال ندارند.

مسوول سابق انجمن نمایش همدان با بیان اینکه باید بپذیریم که تلاش همدانی‌ها  برای حضور در جشنواره فجر هم کمتر شده است، گفت: البته نحوه برگزاری این جشنواره در سال‌های اخیر هم در این موضوع بی تاثیر نیست بطوریکه چند سالی است که روند دیگری پیداکرده و مثل سابق نیست.

 بهروز پور با تاکید بر اینکه جشنواره یک رویداد تخصصی هست و نباید در آن اجراهای عمومی و کارهایی را که برای تماشاچیان است را بروی صحنه برد، افزود: به نظر بنده برگزاری هر جشنواره ای در حوزه تئاتر می بایست در سطحی تخصصی و فقط برای هنرمندان این رشته باشد و نباید به دنبال کسب رضایت ذائقه تماشاچیان بود.

وی با بیان اینکه  تمام این جشنواره ها را  این گونه می‌توان ارزیابی کرد که اگر برای هنرمندان آب ندارد برای برخی نان دارد،  گفت: لذا ماحصل این جشنواره این است که برخی از دوستان دبیری کنند، برخی مسوولیت قبول می‌کنند، برخی هم سخنرانی و مصاحبه می‌کنند تا از این طریق بتوانند مبالغی را برای خود تخصیص و جذب کنند  لذا خیلی بروی این جشنواره ها نمی‌توان حساب کرد و البته این شرایط خیلی هم بد نیست  زیرا که برخی از دوستان با وارد شدن به این جشنواره ها، حال و هوای آنها تغییر می‌کند. 

*حضور در فجر موجبات دیده شدن و برقراری ارتباطات بیشتر را فراهم می‌کند

در همین راستا سرپرست گروه نمایشی «باران» هم گفت: حضور در جشنواره فجر اگر چه  شاید به‌عنوان رزمه‌کاری و جایگاه تئاتری می‌تواند یک افتخار باشد، اما به عقیده بنده نمی‌توان به عنوان یک شاهراه و گلوگاه مهم تئاتری به آن نگاه کرد.

محمد قاسمی که امسال هم با نمایش آبی‌ترین آسمان زمین و البته به عنوان نماینده شهر تهران در جشنواره فجر حضور داشت با بیان اینکه به عقیده بنده حضور در فجر نمی‌تواند توفیق زیادی در پیشرفت تئاتری شخص داشته باشد، اظهارکرد: اما حضور در این جشنواره  ممکن است باعث شود که مدیران با دیدن تولیدات شما بروی گروه بیشتر حساب کنند و سالن‌های با کیفیت‌تری در اختیار آنها قرار دهند ولی تاثیری بر اینکه  فرد هنرمندتر شده و یا تجربه تئاتری بهتری کسب کند، ندارد.

وی با تاکید براینکه البته نباید فراموش کرد که حضور در هر جشنواره ای به اندازه وجودیت آن در هنرمند تاثیرگذار است، ادامه داد: دیدن هر نمایشی در طول سال می‌تواند برای کارگردان‌های ما به تنهایی یک کلاس آموزشی باشد.

این هنرمند موفق ملایری که سابقه بیش از 10 بار حضور در جشنواره بین المللی تئاتر فجر را در کارنامه هنری خود دارد، افزود:  از طرفی حضور در این گونه جشنواره‌ها موجبات برقراری ارتباط با مدیران سال‌های اجرا، دیگر هنرمندان و بخصوص گروه‌های خارجی را فراهم کرده و از این طریق بتوان تولیدات و اجراهای با کیفیت و بیشتری را داشت.  

*مسیر جشنواره از گیشه نمی‌گذرد

سرپرست گروه نمایشی هناسه هم در گفت‌و گو با ما با بیان اینکه تئاتر همدان با حضور جشنواره بین المللی کودک و نوجوان وجهه فرا مرزی پیدا نموده و سال‌های پر شکوهی را تجربه کرده است، اظهارکرد: اما پاشنه آشیل از این جا استارت خورد که گروه ها راه میان بُر را برای دیده شدن و برقراری ارتباطات بین المللی خود انتخاب کرده و تمام تمرکز خویش را به این سمت متمرکز کرده اند.

روح الله صالحی گفت: بعد از طرح ناموفق استقرار گروه های نمایشی و به طبع آن قطع شدن حمایت مالی مستقیم ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی تنها یک گزینه برای بقا پیش پای این گروه ها گذاشته شد و آن هم گیشه بود.

وی افزود: تئاتر گیشه کارکردی متفاوت‌تر از جشنواره دارد و توجه به رنگ، نور، موسیقی و شاد بودن باعث شد تا هنرمندان هم از جریان خلاقیت‎گرای جشنواره کودک فاصله بگیرند و نتیجه این شد که در دو جشنواره اخیر تقریباَ دست هنرمندان همدانی از جوایز خالی باشد در حالی که هنرمندان هم استانی ساکن تهران ما، به دلیل توجه به خلاقیت ، مزد زحمات و خلاقیت شان را گرفتند و جزء برترین ها معرفی شدند.

این نویسنده و کارگردان موفق نهاوندی با تاکید براینکه مسیر جشنواره از گیشه نمی‌گذرد و این مهم‌ترین آسیب این روزهای تئاتر همدان است، ادامه داد: عدم توجه گروه‌ها و نبود گیشه در تئاتر غیر کودک موجب شده تا همدان هیچ نقشی در مهم‌ترین رویداد تئاتری کشور نداشته باشد و در مقابل شهری مانند مشهد با ده گروه نمایشی در فجر حضور دارد.

وی در پایان تصریح کرد: از طرفی دیگر ما فکری برای پسا جشنواره  کودک و نوجوان نکرده‌ایم که اگر  روزی این جشنواره از همدان رفت،  با عادت به ابزار و زبان فعلی چطور باید گلیم مان را از آب بکشیم.

سخن پایانی......

اگر چه به عقیده برخی از دست اندرکاران حضور در جشنواره بین المللی فجر نمیتوان ملاک چندان مناسبی برای موفقیت تئاتر یک شهر باشد اما به نظر می رسد عدم برنامه ریزی و مدیریت صحیح و همچنین کم توجهی و بی مهری به هنرمندان فاخر استان در کنار میزبانی همدان از جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان  موجب شده تا فعالان نمایش استان بیشتر به سمت تولید نمایش های کودک ( البته تنها در بعد کمّی آن)  پرداخته و از فعالیت در سایر ژانرهایی که میتواند علاوه بر روشن نگه داشتن چراغ تئاتر همدان موجبات حضور پررنگ تر آنها را در جشنواره ها و رویدادهای مهمی چون فجر فراهم کند، غافل باشند. امری که با برنامه ریزی و مدیریت مناسب می‌تواند همچون سال‌های گذشته هنر نمایش پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین را همچون سال های گذشته به عنوان یکی از قطب های تئاتر کشور مطرح کند.

انتهای پیام / 92