به گزارش صبح الوند، واقعه حماسه 30 مهر 57 همدان، رخدادی انقلابی و برخاسته از تفکر ولایت‌پذیری دانش‌آموزان انقلابی آن دوران است که بر این اساس درصدد ایستادگی در برابر رژیم ستمشاهی برآمدند.

در این روز دانش‌آموزان اقدامی به یاد ماندنی از خود بر جای گذاشتند که به نوعی مقدمه پیروزی انقلاب اسلامی در 22 بهمن ماه سال 57 بوده است.

محمدجواد بیات یکی از کسانی بود که در 30 مهر ماه به عنوان یکی از دانش‌آموزان حاضر در صحنه راهپیمایی به دفاع از دین و مقابله با ظلم پرداخت.

در گفت‌گویی تفصیلی با ایشان ضمن نیم‌نگاهی به چند و چون آن روزها و بیان خاطراتی در این زمینه درصدد زنده کردن گوشه‌ای از این اتفاق موثر اما در سایه برآمد.

*ابتدا از واقعه 30 مهر سال 57 توضیحاتی بدهید.

بیات: سی‌ام مهر ماه 57 تجلی اراده مردم انقلابی و متدین همدان به رهبری امام خمینی (ره) در براندازی نظام ستم‌شاهی بود که با پرچمداری دانش‌آموزان انقلابی این شهر به وقوع پیوست.

پس از شایعه خبر هتک حرمت به دانش‌آموزان دختر، دانش‌آموزان پسر از دبیرستان‌های مختلف به طور گروهی در مسیرهای منتهی به بازار و میدان مرکزی شهر به حرکت درآمدند که نقطه ثقل و محل تجمع آن‌ها خیابان شهدا بود.
دانش‌آموزان دبیرستان علویان از انتهای خیابان اکباتان به حرکت درآمدند که بنده هم جزو آن گروه محسوب می‌شدم.

*حضور مردم در دفاع از رویکرد انقلابی دانش‌آموزان چگونه بود؟

بیات: به عنوان یک شاهد عینی که در آن حادثه حضور داشتم باید بگویم دانش‌آموزان به همراه مردمی که به آنان پیوسته بودند، چون امواج سیل‌آسا در خیابان شهدا با شعارهای «بگو مرگ بر شاه»، «ما همه سرباز توییم خمینی گوش به فریاد توییم خمینی»، «تا مرگ شاه خائن، نهضت ادامه دارد»، «توپ تانک مسلسل دیگر اثر ندارد»، «ساواکی مرگت فرا رسیده»، «تا خون در رگ ماست خمینی رهبر ماست» در سطح خیابان جاری شدند تا خشم و انزجار خود را از حکومت شاهنشاهی اعلام کنند.

*ساواک در برابر خروش مردم چه اقدامی انجام داد؟

بیات: خاطرم هست عوامل شهربانی و امنیتی وقت هنگامی که خود را در مقابل انبوه جمعیت انقلابی درمانده و ناتوان دیدند دست به ماشه اسلحه بردند و از بلندی ساختمان هتل کاخ قدیم و یاس فعلی واقع در ابتدای خیابان شهدا و پاساژ میدانچی از ساختمان‌های مرتفع شهر همدان بر روی مردم آتش گشودند.

*شهدای آن روزها را به یاد دارید؟

بیات: عده‌ای از مردم و دانش‌آموزان مجروح شدند و به شهادت رسیدند نصرت‌الله داوری نفت‌فروش از پشت بام ساختمان میدانچی با اصابت گلوله به شهادت رسید.

حجت‌الاسلام والمسلمین بشیر مهدوی مجروح شد، باقر داروفروش به شهادت رسید، حمید صیفی مجروح شد، امیر توسلی و تعداد دیگری از دوستان دبیرستان علویان از جمله مجروحان واقعه 30 مهر همدان هستند.

آنچه آن روز جالب توجه بود همدلی و همراهی مردم در مداوا و درمان مجروحان و انتقال آن‌ها به منازل شخصی بود چراکه در مراجعه مجروحان به بیمارستان آن‌ها گرفتار ماموران سازمان امنیت و شهربانی می‌شدند.

آن روز مردم شهید داوری را به بیمارستان انتقال ندادند بلکه شهید را در صندوق عقب خودروی یکی از همسایگان مغازه گذاشتند و به باغ بهشت همدان منتقل کردند چراکه بازپس‌گیری جنازه شهید مستلزم توان زیادی بود.

*درگیری مردم و ساواک تا چه زمانی طول کشید؟

بیات: درگیری از نخستین ساعات روز آغاز شد و تا ساعت سه بعد از ظهر ادامه یافت اما عصر با پراکنده کردن مردم سکوت عجیبی در شهر حاکم شد گویا آتش زیر خاکستری فراهم شده بود که می‌رفت بساط ظلم را بسوزاند و درخشش خون شهدا علاوه بر روشنگری در همدان زمینه روشنایی در شهرهای مختلف کشور و بلکه فراتر از مرزهای کشور را علیه ظلمت طاغوتیان فراهم کند.

*واکنش‌ها به حادثه 30 مهر همدان چه بود؟

بیات: واقعه 30 مهر 57 همدان موجب شد تا کارکنان صنعت نفت جامعه، روزنامه‌نگاران همدان، علما و بزرگان دست به قلم دست به اعتصاب بزنند.

امام خمینی (ره) در پاریس پس از شنیدن خبر حادثه 30 مهر در اعتراض به رژیم منحوس پهلوی در حمایت از مردم انقلابی همدان اظهار لطف و محبت کردند و آیات عظام گلپایگانی، نجفی و علمای سایر بلاد با حوزه علمیه همدان و مردم ولایی و خانواده‌های شهدا ابراز همدردی کردند.

*پس از واقعه 30 مهر حادثه‌ای نشات گرفته از این روز در کشور صورت نگرفت؟

بیات: پس از حادثه 30 مهر همدان، موج اعتراضات در کشور گسترش یافت به طوری که در روزهای بعد از 30 مهر دانش‌آموزان تهرانی در 13 آبان 57 در حمایت از دانش‌آموزان همدانی در چمن دانشگاه تهران به خاک و خون غلتیدند و از آن روز تاریخی، 13 آبان سال 57 به عنوان یوم‌الله و روز دانش‌آموز در تقویم کشور ثبت شد.

*30 مهر 57 چه میزان برای همدان و همدانی اهمیت دارد؟

بیات: اتفاقات زیادی در مبارزات همدان در تاریخ انقلاب اسلامی ثبت شده است اما 30 مهر به عنوان نقطه عطف تاریخ مبارزات مردم همدان به این دلیل محکم است که بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی و مراجع تقلید به شکل کشوری نسبت به آن اظهار نظر کردند و از آن واقعه می‌توان به عنوان نقطه قوت در توانمندسازی انقلابیون کشور، فرار شاه و پیروزی انقلاب یاد کرد.

هرچند اقدام انقلابی مردم و فریاد یکپارچه مردم انقلابی همدان در تشییع پیکر آیت‌الله ملاعلی معصومی در شهریور 57 و یا ممانعت از ستون زرهی ارتش در پیوستن به حکومت نظامی تهران قبل از رسیدن به تهران به رهبری آیت‌الله مدنی هرگز از حافظه تاریخ پاک نخواهد شد.

*و اما سخن پایانی ...

بیات: 30 مهر ماه 57 قله مردانگی و ایستادگی عزت و سربلندی مردم دیاری است که دل در گرو دین و غیرت دینی تحت زعامت نایب امام زمان (عج) در عصر غیبت داشته و دارند. بر این اساس باید با توجه به این روز تاریخی موجب احیای آن و ماندگاری در طول تاریخ شویم تا این روز به جای کمرنگ شدن در تقویم کشور ماندگار شود.