مفهوم حجاب
حجاب ، در لغت به معنای مانع و پرده و پوشش آمده است .
حجاب و عفاف در قرآن کریم
«یا ایها النبی، قل لازواجک و بنائک و نساء المؤمنین یدنین علیهنّ، من جلابیبهنّ ذلک ادنی ان یعرفن فلا یؤذین و کان الله غفوراً رحیماً؛ ای پیامبر به زنان و دختران خود و به زنان مؤمن بگو روسری های بلند بر خود بیفکنند، این عمل مناسب تر است، تا (به عفت و پاکدامنی) شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند و خداوند آمرزنده ی مهربان است» . (سوره احزاب، آیه ی 59)
برای ایجادفرهنگ حجاب و پوشش مناسب در جامعه، می بایست پایه های اعتقادی افراد رانسبت به بحث حجاب، محکم کنیم و این، بدین معناست که، تهدید و اجبار، هیچ گاه به عنوان اولین راهکار، اثر بخش نخواهدبود و حتی خداوند در این فرموده اش، ابتدا فلسفه ی حجاب را تبیین می کند و با تهدید و زور، دستور حجاب را مطرح نمی کند .
هر پدیده ای، آثار و پیامدهایی را به دنبال خواهد داشت. حجاب نیز، به عنوان یک راهکار عملی، آثار فردی و اجتماعی مختلفی را به دنبال خواهد داشت که به آنها نیز اشاره خواهد شد .
عفاف و حجاب در سیره حضرت زهرا (س)
عفاف و حجاب دو ارزش اخلاقی در جامعه بشری بویژه جوامع اسلامی است که همواره در کنار هم و گاه به جای هم به کار رفته‌اند. با توجه به معانی ذکر شده، حجاب یک امر ظاهری و بیرونی است و این یعنی در حقیقت پوشش ظاهری افراد، بویژه زنان را حجاب می‌گویند. اما «عفاف وحیا» ، یک حالت درونی است که انسان را از گناه وحرام باز می‌دارد و آثار آن در گفتار و کردار انسان نمود پیدا می‌کند.
(( حجاب نمود بیرونی عفاف می باشد))
مسئله پوشش و حفظ عفاف خاص دنیای اسلام نیست. براساس زمینه فطری، حتی جوامع اولیه و به دور از تمدن و مذهب هم آن را مورد توجه خود قرار داده اند.اما با آمدن اسلام این مسئله به عنوان یک حکم تکلیفی و ضروری برای زنان تعیین گردیدوبر مبنای دستورات اسلام هنگامی که زن پوشیده و با وقار باشد ودر روابط اجتماعی جانب عفاف را رعایت کند، افراد مغرض، جرات نخواهند کردتا مزاحم وی شوند . هم چنان که در روایات آمده است: «المرئه ریحانة» یعنی «زن هم چون ریحانه یا شاخه گلی، ظریف است»،اگر باغبان او را پاس ندارد، از دید و دست تعرض گلچین، مصون نمی ماند.«عفاف و حجاب» در رفتار حضرت زهرا (س) نمود کاملی دارد و در طول زندگى خویش،در خانه و خانواده و روابط اجتماعی تجسم عینی حیا وعفاف به حساب مى آمدند.حضرت (س) اگرچه نمونه کامل یک زن مسلمان در تمام اوصاف و کمالات اسلامى به ویژه در حجاب و عفاف بوده اند، ولى مسائل سیاسى و اجتماعى را نیز در مواقع حساس نادیده نمى گرفت.حضرت زهرا(س) درتمام ابعاد بهترین سرمشق والگوی عملی برای جامعه امروز وفردا ی ما هستند . صدیقه طاهره وقتی وظیفه ایجاب می‌کند که سخن بگوید، با قاطعیت تمام سخنرانی می‌کند و آنجا که دیگر داعی ندارد برای اینکه با نامحرم بنشیند، مجلس را ترک می‌کند .

آثار و پیامدهای حفظ حجاب
رعایت نمودن حجاب دارای پیامدهای فردی و اجتماعی می باشد :
الف- آثار فردی :در خصوص آثار فردی رعایت حجاب، می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
احترام به شخصیت زن ، مصونیت ارتباطات زنان ، حفظ اعتقادات مذهبی برای افراد، ، حفظ عفت زن و جلوگیری از فساد و ناهنجاری.
ب - آثار اجتماعی :آثار اجتماعی رعایت حجاب فراوانند که برخی از آنها عبارتند از:
سلامت نسل جدید جامعه، پیشگیری از فساد اخلاقی، مبارزه با مظاهر بی دینی، حفظ کیان خانواده و ده ها مورد دیگر که می توان به آنها اشاره نمود .
انواع حجاب قرآنی
الف : حجاب چشم :
«قل للمؤمنین یغضّوا من ابصارهم؛ ای رسول، به مردان مؤمن بگو تا چشم ها را از نگاه ناروا بپوشند» . (سوره ی نور، آیه ی 30)
«قل للمؤمنات یغضضن من ابصارهنّ؛ ای رسول، به زنان بگو تا چشم ها را از نگاه ناروا بپوشند» . (سوره ی نور، آیه ی 31)
ب. حجاب در گفتار :
«فلا تخضعن بالقول فیطمع الذی فی قلبه مرض؛ زنها که نازک و نرم با مردان سخن نگویید، مبادا آن که دلش بیمار (هوا و هوس) است، به طمع افتد» . (سوره ی احزاب، آیه ی 32)
ج. حجاب رفتاری
«و لا یضربن بارجلهنّ لیعلم ما یخفین من زینتهنّ؛ و آن طور پای به زمین نزنند که خلخال و زیور پنهان پاهایشان معلوم شود» . (سوره ی نور، آیه ی 31)
استاد شهید «مرتضی مطهری» میگوید: «عده ای می گویند: چون حجاب، به معنی پرده است، اسلام خواسته است زن باحجاب باشد، یعنی همواره پشت پرده بوده و در عزلت و گوشه نشینی باشد، اما باید بدانیم آنچه درباره ی پوشش زن است کلمه «ستر» به کار می رود. پوشش زن، در اسلام آن است که در معاشرت با مردان، بدن خود را پوشانده و از جلوه گری، پرهیز کند» .
نتیجه :
در بین مسائل مختلف اخلاقی واجتماعی جامعه اسلامی ،رعایت عفاف وحجاب زنان و مردان، ونحوه ارتباط های اجتماعی از مسائل مهمی است که متاسفانه امروز در جامعه با تهاجم و شبیه خون فرهنگی مورد غفلت و تسامح و تساهل قرار گرفته است و بیشتر اعمال تبدیل به شعار شده و عمل در درجاتبعدی قرار گرفته است .
گردآورنده : مازیار ارجمندیان