به گزارش صبح الوند، مهم‌ترین بحثی که این روزها افکار عموم مردم را درگیر خود ساخته است، زمان حصول برآیندِ مشهود توافقنامه ژنو با وجود صحبت‌های وزیر امور خارجه کشورمان و رئیس محترم جمهور، می‌باشد. هر چند اظهارات دولتمردان ما در مورد موافقتنامه با حفظ منافع و خطوط قرمز نظام جمهوی اسلامی منطبق بود، ولی اظهارات مقامات غربی به خصوص وزیر امور خارجه امریکا و حتی شخص باراک اوباما در مورد عدم به رسمیت شناختن حق غنی‌سازی در متن موافقتنامه، تا حدودی نتیجه مذاکرات را برای آحاد ملت مبهم جلوه داد.

این نکته هم نباید فراموش شود که هر گاه اسم موافقتنامه یا معاهده‌ای به گوش ملت می‌رسد به خاطر حافظه تاریخی‌ای که وجود دارد، خاطرات تلخ برخی از این معاهده‌ها و قراردادهای ننگین تداعی می‌شود، لذا طبیعی هم است که ملت نسبت به این توافقنامه اخیر واکنش نشان دهند. در راستای ابهام‌زدایی و شفاف‌سازی و برداشتن گام‌های بعدی در توافقات، نکاتی به ذهن نگارنده می‌رسد که ذکر آنها خالی از لطف نیست و لازم است مسئولان امر، آنها را مورد ملاحظه قرار دهند:
یکم: ابتدا باید این اصل که موافقتنامه در راستای حقوق ملت ایران بسته شده است را نباید از یاد برد؛ حقی که مسلماً مخصوص ملت است و ملت باید تصمیم‌گیرنده نهایی آن باشد، لذا باید ملت را از کم و کیف این موافقتنامه در جریان قرار داد. در گام نخست در راستای شفاف‌سازی متن موافقتنامه لازم است که این متن به زبان فارسی و به نحو احسن ترجمه تخصصی شود و در اختیار کارشناسان حقوقی و فعالان عرصه روابط بین‌الملل قرار گیرد. در گام بعد این وظیفه رسانه ملی به عنوان تنها رسانه جامع از لحاظ دربرگیری مخاطب‌ می‌باشد که از کارشناسان و نخبگان مرتبط با این موضوع دعوت شود در برنامه‌های مختلف به شفاف‌سازی و ترجمان عمومی متن تخصصی موافقتنامه بپردازند. در این راستا باید جنبه‌های مثبت و منفی و دستاوردها و امتیازات داده شده از سوی ایران، با وضوح بیشتر تشریح شود. نگاه توصیف‌مدارانه به این بحث آن هم در رسانه ملی، جفایی بزرگ در حق ملتی مقاوم و فهیم است.
دوم: غرب تا به امروز بارها در معرض راستی‌آزمایی نظام جمهوری اسلامی واقع شده و هر بار، رفوزه این میدان گشته است. امروز اگر اعتماد به انجام تعهدات از سوی غرب به صورت 100 درصد در اذهان مسئولان ما باشد، قطعاً راه را خطا خواهند رفت. این بار نیز هرچند غرب در معرض راستی‌آزمایی قرار گرفته است ولی طبق موافقتنامه، هیچ مرجعی حق نظارت بر اجرای تعهدات غرب را ندارد و این ایران است که باید چون سابق، اعتماد طرف خود را جلب کند. هر چند نکات منفی و مثبت بسیاری در متن به چشم می‌خورد ولی به همین مقدار بسنده می‌کنیم که این یک اشتباه راهبردی در بستن موافقتنامه می‌باشد چراکه موضوع اینکه «تا کجا باید پیش برویم» و «آنها از کجا می‌خواهند اجرای تعهدات خود را شروع کنند»، مسئله‌ای بسیار مبهم و چالش‌برانگیز است، پس لازم است که پیگیری انجام تعهدات طرف مقابل از طریق سازمان‌های بین‌المللی ناظر و شاهد موافقتنامه و مذاکرات، به صورت مستمر پیگیری شود، چراکه تجربه تلخ سال‌های نه‌چندان دور که غرب قدمی در راستای اجرای تعهدات خود برنداشت، هشداری برای امروز ماست.
سوم: توافق اخیر در ژنو یک توافق اولیه و موقت و اجرای مفاد آن داوطلبانه است، هرچند شاید این توافق مطلوب صددرصدی ایران نباشد ولی تا همین جا هم گامی در راستای شکنندگی تحریم‌ها برداشته شده و باید قدردان زحمات تیم مذاکره‌کننده کشور بود. نکته‌ای که بسیار باید دقت شود این است که فردای کشور را فدای امروزمان نباید کنیم. اینکه دولت بخواهد در راستای تحقق شعارهای اقتصادی خود، عجولانه به سمت تأثیرات حبابی در اقتصاد برود و نسل آینده کشور را در مضیقه‌ای بزرگ قرار دهد، به نفع منافع ملی نخواهد بود، هرچند گام اولیه که مدت آن شش ماه مفروض است و احتمال اینکه در این مدت هم رضایت به اعتمادسازی ایران از سوی غرب حاصل نشود، وجود دارد، ولی دولتمردان ما باید با دیدی جامع و نگاهی منعطف به آینده، گام‌های بعدی را برداشته و مواضع و اقدامات خود را در راستای اهداف آتی کشور تنظیم کنند.
فرهاد نظریان سامانی