پیشینه استکبار

پیشینه استکبار را باید در آغاز زندگی اجتماعی انسان ها بر روی کره زمین جست و جو کرد. این حقیقت، مقطع تاریخی خاصی ندارد و با تاریخ بشر همراه بوده است. به عبارت دیگر، از هنگامی که بشر به وجود آمد، استکبار نیز وجود داشته است. استکبار با استدلال خودپسندانه و تمرد شیطانی آغاز شد که از اطاعت امر الهی در سجده بر انسان سرپیچی کرد و کبر ورزید. از همان زمان، استکبار به همراه قدرت گسترش یافت و اکنون نیز در سطح جهانی ادامه دارد. امام خمینی رحمه الله دراین باره می فرماید: «دیروز ممالک اسلامی به چنگال انگلیس و عمّال آن مبتلا بودند و امروز به چنگال آمریکا و عمال آن».
درندگان زشت خو
در چندین آیه از آیات قرآن، استکبار به عنوان صفت ویژه کفار به کار رفته و از همه آن ها استفاده می شود که مراد از آن، تکبر از پذیرش حق است. در قرآن می خوانیم: «هنگامی که من این گروه بی ایمان را دعوت می کنم تا مشمول عفو شوند، انگشت ها را در گوش گذارده، خود را در زیر لباس پنهان می کنند و بر گمراهی اصرار می ورزند و در برابر حق استکبار دارند». امام خمینی رحمه الله نیز می فرماید: «ملت ما، بلکه ملت های جهان مفتخرند به این که دشمنان آنان که دشمنان خدای بزرگ و قرآن کریم و اسلام عزیزند، درندگانی هستند که از هیچ جنایت و خیانتی برای مقاصد شوم و جنایتکارانه خود دست نمی کشند و برای ریاست و مطامع پست خود، دوست و دشمن را نمی شناسند و در رأس آنان امریکا، این تروریست با لذات، دولتی است که سرتاسر جهان را به آتش کشیده و هم پیمان او صهیونیست جهانی است».
تنگ نظری
مستکبران خودخواه، همواره مسائل جدی ای را که در مسیر خواسته ها، هوس ها و منافع آنها نیست، به بازی و شوخی می گیرند. به همین دلیل مسخره کردن حقایق زندگی مستضعفان، جزئی از برنامه آنها است. آنان خود را عقل کل می پندارند و به گمان اینکه ثروت انبوه و حرام آنها نشانه لیاقت، شخصیت و ارزش ایشان است، دیگران را نالایق، بی ارزش و بی شخصیت می دانند، ولی قرآن مجید سخت ترین حملات خود را متوجه این گونه افراد مغرور و متکبر کرده، تمسخرهای ایشان را به شدت محکوم می کند.
سقوط ابرقدرت
یکی از عوامل اصلی تفاخر، تکاثر و فخرفروشی، ناآگاهی از پاداش و کیفر الهی و ایمان نداشتن به معاد است. افزون بر این، جهل انسان به ضعف های آغاز پیدایش و سرانجام خود از عوامل دیگر کبر، غرور و تفاخر اوست. به همین دلیل، قرآن مجید برای درهم شکستن این تفاخر، سرگذشت اقوام پیشین را در آیات گوناگون باز گو می کند و شرح می دهد که چگونه آنان با داشتن امکانات و قدرت فراوان با اسباب طبیعی ساده ای نابوده شده اند.
خداوند در قرآن می فرماید: «هنگامی که آیات ما بر او خوانده می شود، مستکبرانه روی بر می گرداند. گویی آیات ما را نشنیده است. گویی اصلاً گوش هایش سنگین است و هیچ سخنی را نمی شنود. [پس] او را به عذاب دردناک بشارت ده».
منفورترین
خداوند در آیه 18 سوره لقمان، از زبان لقمان حکیم به دو صفت بسیار زشت که سبب از هم پاشیدن روابط صمیمانه اجتماعی است،اشاره می کند. نخست تکبر و بی اعتنایی و دیگری غرور و خودپسندی که هر دو انسان را در عالمی از توهم و خود برتر بینی فرو می برند و رابطه او را با دیگران قطع می کنند. همه بدبختی های شیطان نیز مولود تکبر او بود. این خود برتربینی او که خود را در مقامی بیش از آنچه شایسته آن بود، قرار داد، سبب شد که نه تنها بر آدم خضوع نکند، بلکه علم و حکمت خود را انکار کند؛ مقام و حیثیت خود را از دست داده و به جای بزرگی، پستی و ذلت را برای خویش بخرد. چهره زشت و منفور آمریکا در جهان امروز، زاییده روحیه استکباری و پندارهای غلط آن است. چنان که می توان گفت، اعتراض های روزافزون جهانی بر ضد آمریکا و مقابله با او مصداق واقعی آیه یاد شده است. امام خمینی رحمه الله می فرماید: «رئیس جمهوری آمریکا بداند؛ بداند این معنا را که منفورترین افراد دنیاست پیش ما، امروز منفورترین افراد بشر است پیش ملت ما».
جنایتکار جهانی
مهم ترین عامل در ماجرای رانده شدن شیطان از درگاه خدا، خودخواهی و غرور اوست. غرور، ابلیس را که سابقه ای شش هزار ساله در بندگی داشت، در یک لحظه به نابودی کشانید و موجودی را که هم ردیف فرشتگان بزرگ آسمان بود، به پست ترین درجات شقاوت تنزل داد و شایسته لعن ابدی خداوند ساخت. خودخواهی سرچشمه حسادت و حسادت سرچشمه کینه توزی و کینه توزی، عامل خونریزی و جنایات دیگر است. امروز نیز آمریکای مستکبر، با دخالت ظالمانه خود در امور دیگر کشورها، زمینه چپاول آنها را فراهم آورده است. این کشور به بهانه های واهی که ریشه در تکبر و حسادت دارد، به مناطقی چون افغانستان و عراق، وحشیانه هجوم می برد و ملت مظلوم آنها را استثمار می کند. امام خمینی رحمه الله نیز بر همین اساس، رابطه با آمریکا را رابطه ظالم و مظلوم می داند و می فرماید: «روابط ما با آمریکا، رابطه یک غارت شده با یک غارتگر است».
مبارزه با پستی ه
شیطان، مظهر استکبار و کبرورزی است. چنان که خود را برتر از آدم دانست و از خضوع در برابر او امتناع ورزید. حضرت علی علیه السلام می فرماید: «این دشمن خدا، شیطان، پیشوای متعصبان و سلف مستکبران است که اساس تعصب و تکبر و خودخواهی را پی ریزی کرد و با خداوند در مقام جبر به ستیز و منازعه برخاست. لباس خودبزرگ بینی بر تن پوشانید و پوشش تواضع و فروتنی را کنار گذاشت».
در جهان کنونی ما نیز آمریکا و اسرائیل مظهر شیطان بزرگ هستند. آنانند که همانند ابلیس خود را برتر از دیگران می دانند و بر این برتری خویش کبر ورزیده، از پذیرش حق سر باز می زنند و بی قید و بند و بدون توجه به هشدارهای بین المللی به کشورهای گوناگون لشکرکشی می کنند. آنان بی جهت حق دخالت در امور داخلی دیگر کشورها را به خود می دهند. این دو کشور به واقع پیرو شیطان رانده شده از درگاه خدا هستند. از این رو، باید با استکبار جهانی به مبارزه و مخالفت برخاست و حق مداخله را از آنان گرفت.
چهره منفور
خداوند در قرآن درباره شیطان می فرماید: «بیرون رو که از افراد پست و ذلیل هستی». حضرت علی علیه السلام دراین باره می فرماید: «آیا نمی بینید چگونه خداوند شیطان را به خاطر تکبرش کوچک کرد و بر اثر بلندپروازی اش پست و خوار گردانید. در دنیا مطرودش ساخت و در آخرت آتش سوزان دوزخ را برای او آماده کرده است». با اندکی دقت و تفکر در وضعیت امروزی جهان نیز می توان فهمید که آمریکا به دلیل استکبار و غرور جهانی و سلطه ابرقدرتی خویش بر کشورهای دیگر، چهره زشتی از خود به جای گذاشته است و هر روز بر نفرت جهانی خویش می افزاید. چنان که وقتی رئیس جمهوری آمریکا قصد سفر به کشوری را دارد، مردم آنجا با تجمع و اعتراض به سیاست های سلطه جویانه و مستکبرانه دولت مردان آمریکا، تظاهرات کرده و افکار ناپسند آنان را محکوم می کنند.
مظهر تروریست
آمریکا در عراق و افغانستان و اسرائیل در فلسطین هر روز ده ها تن از مسلمانان بی گناه را به خاک و خون می کشند. خوی استکباری و غرور بی جا و برتری خودپسندانه این دو قدرت پوشالی، باعث ارتکاب چنین اعمال تروریستی ای از سوی آنها می شود. اگر آنان همانند شیطان، خودخواه و مغرور نبودند، به خود اجازه نمی دادند به دیگر مناطق یورش برند. این دو مستکبر جهانی برای رسیدن به اهداف سلطه جویانه خویش از هیچ اقدامی بر ضد مردم دنیا فروگذار نمی کنند و به حقیقت می توان گفت، آنان مصداق واقعی تروریست بین المللی هستند. امام خمینی رحمه الله در این باره می فرماید: «این همه خونریزی هایی که در بلاد مسلمین می شود، با تحریکات آمریکاست».
دشمن درجه یک
امام خمینی رحمه الله درباره استثمار و سلطه طلبی آمریکا می فرماید: «آمریکا دشمن شماره یک مردم محروم و مستضعف جهان است. آمریکا برای سیطره سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و نظامی خویش بر جهان زیر سلطه، از هیچ جنایتی خودداری نمی نماید. آمریکا مردم مظلوم جهان را با تبلیغات وسیعش که به وسیله صهیونیسم بین المللی سازماندهی می شود، استثمار می کند. آمریکا با ایادی مرموز و خیانتکارش، چنان خون مردم بی پناه را می مکد که گویی در جهان هیچ کس جز او و اقمارش حق حیات ندارند».
گستره استکبار
حضرت امام خمینی رحمه الله درباره معنای مستکبر می فرماید: «مستکبرین منحصر نیستند به سلاطین. منحصر نیستند به رؤسای جمهور. منحصر نیستند به دولت های ستمگر. مستکبرین یک معنای اعمی دارند؛ یک مصداقش همان اجانب هستند که تمام ملت ها را ضعیف می شمرند و مورد تجاوز و تعدی قرار می دهند. یک مورد هم همین دولت های جائر، سلاطین ستمگر که ملت های خودشان را ضعیف می شمرند و به آن ها تعدی می کنند. دست تعدی به ملت ها دراز می کنند. چنان که در این پنجاه و چند سال شما مبتلا بودید و ما هم مبتلا بودیم و همه ملت مبتلا بودند. ملت ما را ضعیف می شمردند و به ملت از روی استکبار نظر می کردند و به ملت تعدی می کردند و تجاوز می کردند».
مستکبر یا مستعضف
شیطان از آزمایش الهی در خضوع بر آدم علیه السلام ، سربلند بیرون نیامد و او را کوچک شمرد و در نتیجه از درگاه الهی رانده شد. اکنون نیز با حیله های خویش در حق مردم ظلم و تعدی می کند. امام خمینی رحمه الله می فرماید: «امروز روزی است که خدای تبارک و تعالی به ما آزادی و استقلال مرحمت فرموده است و خداوند به ما این مرحمت را فرمود تا ما چه بکنیم. آیا ما هم از مستکبرین باشیم یا از مستضعفین؟ هر فرد می شود که مستکبر باشد و می شود مستضعف باشد. اگر من به زیردست های خود ـ و لو چهار نفر باشند ـ تعدی و تجاوز کردم و آنها را کوچک شمردم، بنده خدا را کوچک شمردم، من مستکبرم و او مستضعف و مشمول همان معنایی است که مستکبرین و مستضعفین هستند. ببینیم ما از این امتحان چطور بیرون می آییم؟ آیا سرافراز بیرون می آییم یا گردن کج و شکسته؟ آیا ما با بندگان خدا به طوری که خدای تبارک و تعالی امر فرموده است، رفتار می کنیم. حالا که آزاد شدیم، آزادی را وسیله برای خدمت به خلق و خدمت به خالق قرار می دهیم یا آزادی را برای مخالفت با خدا و استکبار بر مردم؟»
سیره انبی
قیام بر ضد مستکبران جهان در طول تاریخ بشر وجود داشته و سیره انبیای الهی بوده است. آنان هرگز در برابر مستکبران خاموش نمی نشستند و به مبارزه بر ضد آنان بر می خاستند. چنان که حضرت ابراهیم علیه السلام بر ضد نمرود و حضرت موسی علیه السلام علیه فرعون به پا خاست و تا آخرین نفس از مستضعفان و مظلومان دفاع کرد. امام خمینی رحمه الله می فرماید: «توجه به مصالح مستضعفین در قبال مستکبرین که اولش فرعون بود، قیام بر ضد مستکبرین، طریقه حضرت موسی علیه السلام بوده است».
باور حقیقی
با وقوع انقلاب اسلامی و کوتاهی دست ابرقدرت ها از ایران اسلامی، مردم دنیا به این باور رسیدند که می توان با توکل بر خدا و اتحاد همگانی بر مستکبران جهان پیروز شد. این باور همچنان در جهان در حال رشد و پیشرفت است و مردم به ذات استکبار از جمله آمریکا پی برده اند. امام خمینی رحمه الله می فرماید: «امروز جنگ حق و باطل، جنگ فقر و غنا، جنگ استضعاف و استکبار و جنگ پابرهنه ها و مرفهین بی درد شروع شده است، و من دست و بازوی همه عزیزانی که در سراسر جهان کوله بار مبارزه را بر دوش گرفته اند و عزم جهاد در راه خدا و اعتلای عزت مسلمین را نموده اند، می بوسم و سلام و درودهای خالصانه خود را به همه غنچه های آزادی و کمال نثار می کنم».
صلح جهانی
مستکبران و ظالمان، جهان را به جنگ و آتش کشیده اند و با مداخله در امور دیگر کشورها بر تفرقه جهانی دامن می زنند. آنان با تولید سلاح های هسته ای، سلامتی و آزادی و راحتی مردم جهان را تهدید می کنند. از این رو، همه ملت باید همانند ایران برای مبارزه با آنان آماده باشند تا به سلامت و صلح جهانی برسند. امام خمینی رحمه الله می فرماید: «سلامت و صلح جهان به انقراض مستکبرین بسته است و تا این سلطه طلبان بی فرهنگ در زمین هستند، مستضعفین به ارث خود که خدای تعالی به آن ها عنایت فرموده است، نمی رسند».
غفلت مستکبران
خداوند آیات و نشانه های فراوانی برای هدایت بشر فرستاده است تا گناهکاران در روز قیامت بهانه ای برای نافرمانی از دستورهای پروردگار نداشته باشند. خدا در قرآن می فرماید: «آیات من به سراغ تو آمد، اما تو آن را تکذیب کردی و تکبر ورزیدی و از کافران بودی». گناهکاران در روز قیامت می گویند: اگر آیات الهی به سراغ ما آمده بود، از پرهیزکاران بودیم، ولی خداوند در پاسخ می گوید: «همه این آیات را شنیدید، [اما مگر] واکنش شما در مقابل آن جز تکذیب و استکبار و کفر [چیز دیگری] بود؟» در عصر کنونی نیز مستکبران و در رأس آنان آمریکا، چشم و گوش های خویش را بر روی حقایق بسته اند و با وجود دیدن آیات روشن الهی، به کفر و استکبار خود ادامه می دهند.
نمود بدی ها
خود برتر بینی، بلای بزرگی است که خمیرمایه بسیاری از گناهان به شمار می آید. غفلت از یاد خدا، کفران نعمت ها، غرق شدن در عیاشی و هوسبازی، تحقیر دیگران و تمسخر مؤمنان، همه از آثار شوم این صفت ناپسند است. هنگامی که افراد کم ظرفیت به نوایی می رسند، چنان گرفتار کبر و غرور می شوند که خود را تافته جدا بافته ای می شمارند. همین موضوع سبب می شود که آبرو و حتی جان دیگران در نظر آن ها، بی ارزش و بی مقدار باشد. در حال حاضر، آمریکا مستکبر جهانی و نمود همه بدی هاست و جان و مال انسان ها در برابر او بی مقدار و بی ارزش است.
چهره ای پنهان
اگر شیاطین در چهره اصلی خویش ظاهر شوند و باطل را با حق نیامیخته، آشکارا سخن بگویند، به گفته امام علی علیه السلام «مطلب بر پویندگان راه حق مخفی نمی شود». آنان همیشه قسمتی از حق را با باطل می آمیزند، تا بر مردم مسلط شوند. امام خمینی رحمه الله در این باره می فرماید: «اگر آمریکا و اسرائیل لا اله الا اللّه بگویند، ما قبول نداریم ؛ چرا که آنها می خواهند سر ما کلاه بگذارند».
فریب های استکبار
استفاده از وعده های غرور آفرین و انواع فریب ها و نیرنگ ها، یکی از خدعه های شیطان و شیطان صفتان است. آنان گاهی به نام اینکه دروازه تمدن بزرگ در چند قدمی آنهاست یا اینکه در آینده نزدیک در ردیف اولین کشورهای متمدن و پیشرفته قرار خواهند گرفت، و یا این سخن بی اساس که نسل آن ها نسل نمونه و بی نظیری است و می توان در پرتو برنامه های آنان به اوج عظمت رشد رسید، مردم را سرگرم می سازند. گاهی نیز از طریق تضعیف روحیه و تحقیر به سراغ دیگر کشورها می روند. امام خمینی رحمه الله دراین باره می فرماید: «بی خود این را می گویند که انقلاب شد و چیزی نشد، [آنان این را [می دانند هم. بعضی از این ها شیاطینند [و[ می دانند، لکن می خواهند این طوری بگویند، برای اینکه شماها را، مردم را سست کنند».
پله پله تا گمراهی
انسان پاکدامن و با ایمان را هرگز نمی توان یک باره در دامان فساد انداخت، بلکه شیطان گام به گام این راه ها را طی می کند. نخست معاشرت و دوستی با آلودگان؛ سپس شرکت در مجلس آنها ؛ گام سوم فکر گناه؛ گام چهارم؛ ارتکاب اعمال مشکوک و شبهات؛ گام پنجم، انجام گناهان صغیره و سرانجام گرفتار شدن به بدترین گناهان. درست مانند کسی که زمام خویش را به دست جنایتکاری سپرده که او را گام به گام به سوی پرتگاه می برد تا نابودش سازد. آری! این است خطوات شیطان. امام خمینی رحمه الله دراین باره می فرماید: «شیاطین به تدریج کار می کنند. آمریکا برای پنجاه سال آینده خود نقشه دارد. آمریکا برای دراز مدت تا دویست سال بعد هم ممکن است نقشه هایی داشته باشد».
پندار غلط
آمریکا و دیگر مستکبران جهانی در این اندیشه اند که قوم و تمدن آنان برتر از شرقی ها و مسلمانان است. از این رو، استثمار آنان را حق خود می دانند و با غرور و تکبر بیش از اندازه خویش با مسلمانان و شرقی ها برخورد می کنند. چنان که شیطان که باد غرور در سرداشت و خودخواهی و خودبینی بر عقل و هوشش پرده افکنده بود، به گمان اینکه خاک و گل که منبع همه برکات و سرچشمه حیات است، کم اهمیت تر از آتش است، برای اعتراض به پیشگاه خدا چنین گفت: «آیا من بر موجودی سجده کنم که او را از گل آفریده ای؟».
استکبار، بستر آزمایش
خداوند برای اینکه میدان آزمایشی برای همگان مهیا سازد، شیطان را وسیله ای برای پرورش مؤمنان راستین قرار داد تا انسان در کوره حوادث پخته شود و در برابر دشمن، نیرومند گردد. خداوند خطاب به شیطان می فرماید: «کسانی که از تو پیروی کنند، جهنم کیفرشان خواهد بود؛ کیفری کافی و وافر». در حال حاضر نیز، استکبار جهانی، زمینه آزمایش ملت ها و دولت ها هستند تا بدان و خوبان از هم جدا شوند و هر کس به سوی مقصد و هدف خویش راه یابد.
حمله ای گسترده
خداوند در قرآن کریم روش های نفوذ شیطان و اسباب و وسایلی را که در وسوسه های خود بدان متوسل می شود، به شکل جالب و گویایی شرح می دهد و می گوید: «هر کدام از آنها را می توانی با صدای خودت تحریک و وسوسه کن و لشکر سواره و پیاده ات را به سوی آن ها گسیل دار و در اموال و فرزندان آنها شرکت جوی و با وعده های دروغینت آنها را بفریب». سپس هشدار می دهد که شیطان جز فریب و نیرنگ و غرور، وعده ای نمی دهد. امام خمینی رحمه الله نیز در این زمینه می فرماید: «استکبار از همه کمینگاه های سیاسی و نظامی و فرهنگی و اقتصادی خود به ما حمله کرده است».
اعمال شیطانی
خداوند در قرآن درباره اعمال شیطان می فرماید که شیطان سوگند یاد کرده تا چند برنامه را اجرا کند:
1. از بندگان نصیب معینی خواهم گرفت.
2. آنها را گمراه می کنم.
3. با آرزوهای دور و دراز و رنگارنگ آن ها را سرگرم می سازم.
4. آنها را به اعمال خرافی دعوت می کنم.
5. آنها را وادار می کنم که آفرینش پاک خدایی را تغییر دهند.
شیطان پیوسته به آنان وعده های دروغین می دهد و به آرزوهای دور و دراز سرگرم می کند، ولی جز فریب و نیرنگ کاری انجام نمی دهد. در عصر حاضر، آمریکا و مستکبران جهانی که خود فریب شیطان اصلی را خورده اند، تلاش می کنند با انواع نیرنگ ها مردم جهان را فریب دهند.
مبارزه طولانی
استکبار ورزیدن و اصرار بر چنین عملی، بر چشم ها و گوش های مستکبران پرده های ضخیم غفلت و سرکشی می اندازد و آنان را از درک حقایق باز می دارد. خداوند در قرآن می فرماید: «به زودی کسانی را که در زمین به غیر حق تکبر ورزیدند از آیات خود، منصرف می سازم». افراد متکبر و خودخواه که در برابر حق جبهه گیری می کنند، به جرم اعمالشان از پذیرش حق بازداشته می شوند. به تعبیر دیگر، اصرار و ادامه بر سرکشی و تکذیب آیات الهی آن چنان در فکر و روح آنان تأثیر می گذارد که به صورت موجودی انعطاف ناپذیر در برابر حق در می آیند. امام خمینی رحمه الله نیز با توجه به عمر طولانی استکبار و ادامه آن فرموده است: «ما تا آخر عمر علیه دولت آمریکا مبارزه می کنیم».