به گزارش صبح الوند، شب یلدا در ایران و همه شهرهای آن آداب و رسوم خاصی دارد که همه آنها در انتها منتهی به افزایش مهر و محبت بین خانواده ها می شود و کوچکترها در منزل بزرگترها دقایقی را به تفریح و خوش و بش می گذرانند. 

علاوه بر آداب و رسوم استفاده از تنقلات و خوراکی های خاص هر منطقه در سفره شب یلدا هر شهری خودنمایی می کند، شاید در گذشته این خوراکی ها بومی هر شهر و تولید محصولات کشاورزی آنها بوده که بنا به سلیقه بانوی هر خانه شکل و شمایل خاص به خود می گرفته است، اما امروز به خرید محصولات از فروشگاهها و بازاچه ها ختم شده است. 

خرید میوه و آجیل و تنقلات امروز شاید برای هر خانواده ای مقدور نباشد و شاهد سفره های خالی خیلی از خانواده ها هستیم. 

کسادی بازار در شیوع کرونا و از طرف دیگر تورم روزانه و نبود نظارت کافی شرایط اقتصادی را روز به روز سخت تر می کند. 

تهیه بسته های شب یلدایی در سراسر کشور و استان همدان نیز آماده است تا شاید خانواده هایی هر چند اندک بتوانند از آنها استفاده کنند. 

موسعلی یکی از غرفه داران میدان بار همدان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: چندین تن از انواع میوه ها به ادارات و سازمان های مختلف اهدا شده که امیدواریم به دست نیازمندان واقعی برسد. 

و اما شب چله در همدان که یکی از سردسیر ترین نقاط کشور است در برخی روستاها با گذاشتن کرسی آغاز می شود و معمولا خانواده ها میل و رغبت به خانه کسی دارند که کرسی داشته باشد تا شاید برای ساعتی از این محف گرم استفاده کنند. 

کرسی که در گذشته رواج زیادی بین مردم داشته و خواص زیادی برای برخی بیماریها چون کم خونی و درد مفاصل داشت اما امروز به دلیل زندگی آپارتمان نشینی و نبود فضای کافی در کمتر خانه ای می توان کرسی یافت.

اما باز در برخی خانواده ها نیز گذاشتن کرسی مرسوم است و خوردن تنقلات شب چله بر روی این چارپایه چوبی گرم صفایی دیگر دارد. 
   
همدانی های قدیم زمستان را به «چله بزرگه» و «چله کوچیکه» تقسیم می کردند و معتقد بودند که چله بزرگه ۴۰ روز است و از اول دی شروع می‌شود و چله کوچیکه ۲۰ روز است که از یازدهم تا آخر بهمن ادامه دارد.
 
 
خوراکی های شب یلدا در همدان
 
زنان همدانی از چند هفته قبل از شب یلدا  زنان همدانی از چند هفته قبل از شب یلدا دسرهای مخصوص این شب را آماده می کنند. ‌ 

از خرید انواع تخمه، شاهدانه، انجیر خشک، نخود، گردو، بادام و سایر انواع شب ‌چره تا خشک کردن انواع میوه و خرید هندوانه و انار و البته میوه «به» که همه در سینی‌های مسی چیده و تزیین می ‌شوند و اما امروزه استفاده از میوه های خشک شده روی بخاری ها جزو اقلام جدانشدنی در شب یلداست. 
 

همدانی ‌ها یک شعر معروف هم درباره خوردن میوه «به» در شب یلدا دارند به این مضمون: سیب سردی، انار نامردی، «به» به دستم بده اگرمردی! شب یلدا در همدان ‌خوردن برنج است. 

در گذشته به شام شب یلدا که معمولاً «کله پاچه» بود «شام محبت» می ‌گفتند. اگر بین دو خانواده اختلافی بود در شب یلدا بزرگان فامیل آن دو خانواده ‌ای را که با هم کدورت داشتند را به خانه خود دعوت می‌ کردند و با خوردن شام محبت صلح و صفا را برقرار می ‌کردند.
 
 
فال شب یلدا در همدان
 
در این شب یک رسم قدیمی از صدها سال پیش اجرا می‌شود که «فال سوزن» نام دارد. 

هنوز هم برخی خانواده ‌های همدانی به برگزاری این رسم پایبند هستند. روال آداب چله در همدان چنین است که وقتی خوردنی ها تمام شد، یک تکه پارچه تازه و آب نخورده می آورند.
 
یک خانم مسن و با کمالات که اشعاری را از حفظ است، شعری می خواند. سپس دختر بچه کوچکی روی همان پارچه سوزن می زند. حاضران مجلس در دل نیت می کنند. خواندن هر شعر که تمام شده، در هر محلی که دختر سوزن زده (البته دیگران محل سوزن زدن ها را نباید ببینند) مخصوص یک شعر است و هر کسی هر نیتی دارد یکی از آن‌ ها را که مخصوص یک شعری است را انتخاب و شعر را جواب نیت خود می‌ داند.
 
آداب و رسوم شب چله برای تازه عروس در همدان
 
همدانی ‌ها اگر تازه عروسی داشته باشند در شب چله برایش آجیل شور، مرغ و ماهی، یک جعبه شیرینی و یک قواره پارچه می‌فرستند. همه را داخل سینی می‌ چینند یا در خوانچه می‌ گذارند و برای عروس می برند. عروس هم در عوض چیزی مانند پارچه پیراهنی یا پارچه لباسی یا جوراب همراه با یک جعبه شیرینی برای داماد می ‌فرستد.

و اما در شهرستان لر نشین همدان چون تویسرکان نهاوند و برخی از مردم ملایر خانواده ها رسم دارند که همچنان برای دختران خود شب چله می برند حتی در حد یک هدیه کوچک چرا که معتقدند دختر چشم انتظار است. 

اگر پدری نباشد برادران دختر این کار را انجام می دهند و این رسم همچنان ادامه دارد و در خانواده هایی که خواهر نباشد این هدیه را برای دختران او می برند. 

و اما امسال در آستانه شب یلدا باید سعی کنیم هر چند کوتاه دست خانواده ای را بگیریم تا گرمی آنها نیز گرمابخش محفل خانواده های دیگر باشد. 

گزارش از محبوبه اکبری