به گزارش صبح الوند، آداب و رسوم هر منطقه با توجه به تنوع قومیت و زبان بستگی به خود اقلیم و آب و هوای آن منطقه دارد.

اقلیم هر منطقه هر طور که باشد گرم یا سرد براساس آن اقلیم بر روی خصلت ها و رفتارهای بومی آن منطقه می تواتد تاثیرگذار باشد.

همدان نیز با وجود آب و هوای سرد و خشکی که دارد و در منطقه کوهستانی است غذاهایی که مردم استفاده می کنند باید مطابقت و همزیستی با این طبیعت را داشته باشد تا بتواند بدن را در مقابل این آب و هوا محافظت کند پس بنابراین نوع غذا بستگی به آب و هوای هر منطقه دارد و این آب و هوا نیز به محصولات کشاورزی و دامداری بستگی دارد که به مرور در روستا این محصولات تولید شده به مصرف اهالی روستا می رسد به طوری که به نوعی از این نظر خودکفا شده اند و به مرور در جوامع شهری به عنوان سوغات شناخته و نامیده شده اند.

یک کارشناس ارشد ایران‌شناسی در خصوص غذاها و سوغاتی‌های همدان گفت: اگر همدان را به چند بخش تقسیم کنیم برای مثال شهرستان اسدآباد به لبنیات و دوغ محلی  معروف و شهرستان کبودراهنگ به نژاد گوسفند مهربان زبانزد است همچنین شهرستان ملایر نیز به شیره انگور کشمش و... معروف است درحالی‌که شیره  انگور را نیز قبل از شیره شدن از آن شیرینی باسلوق درست می‌کنند.

فریبا نعمتی ادامه داد: شهرستان همدان نیز دارای شیرینی انگشت‌پیچ، کماج شیرمال و حلوا زرده است و در حدود 4 سال پیش این شیرینی‌ها به‌عنوان سوغاتی‌های همدان به ثبت ملی رسیده است.

وی با بیان اینکه قدمت این شیرینی‌های به حداقل به بیش از 100سال در همدان می‌رسد افزود: هیچ‌کس تاکنون نتوانسته که پیشینه این سوغاتی‌ها از کجا نشات گرفته و ما از هر کس که در این مورد سؤال کرده‌ایم گفته‌اند که پدر ما از گذشتگان این کار را آموخته و به‌نوعی سه نسل این سوغاتی‌ها و شیرینی‌ها در همدان قدمت دارد.

نعمتی بابیان اینکه غذاهای هر منطقه بستگی به آب‌وهوای آن منطقه دارد یادآور شد: در خصوص پیشینه کماج همدان معمولاً گفته‌شده که هنگام گذر کاروانیان از مسیر همدان به سمت همدان کماج به‌صورت نان خشک قطوری بوده که کاروان داران برای سیر کردن کاروانیان در بیابان مورداستفاده قرار داده‌اند و این کماج  برگرفته از آن نان خشک قطور امروز به‌صورت لطیف و خوشمزه به‌عنوان سوغات و شیرینی بومی همدان معروف شده است.

وی در خصوص انگشت‌پیچ و حلوا زرده همدان نیز خاطرنشان کرد: حلوا زرده و انگشت‌پیچ  چون دارای تخم‌مرغ است در ایام قدیم در ماه رمضان استفاده می‌شده و چون ماه قمری در فصول مختلف سال قرار می‌گرفته برای قوت بیشتر در وعده افطاری و سحری مورداستفاده مردم قرار می‌گرفته است.

نعمتی بابیان اینکه در قدیم قنادی مرسوم نبوده است اضافه کرد: اهالی روستاها فقط از نان‌ها و شیرینی‌های محلی استفاده می‌کردند و بعدها در جوامع شهری به‌صورت کلی این نوع شیرینی‌ها در قنادی‌ها تولید شد و شیرینی‌هایی مثل کماج و حلوا زرده بخصوص حلوا زرده باید به‌صورت کلی و زیاد پخته شود تا آنچه مدنظر است به دست بیاید.

وی بابیان اینکه در شهرستان‌های دیگر هم به همین منوال برای مثال اگر شهرستان بهار خیار شور و سیب‌زمینی دارد به دلیل این است که محصول آن‌ها با توجه به آب‌وهوای مردم این منطقه است ادامه داد: در شهرستان ملایر علاوه بر کشمش و شیره محصولات باغی همچون برگه زردآلو گیلاس و آلبالو و مهم‌ترین چیز که در شهرستان تویسرکان و استان همدان محصول مهم باغی است گردو به‌حساب می‌آید.

نعمتی بابیان اینکه نهاوند نیز به شیرینی گز مشهور است به‌طوری‌که این گز حتی خیلی بهتر از گز اصفهان است گفت: شیرینی (نسل) نهاوند به ثبت ملی رسیده است و البته از گیاهی به همین نام به‌عنوان اسانس برای پخت این شیرینی استفاده می‌شده و شیرینی است که روی دارچین غلتانده می‌شود و طبع گرمی دارد و باریک و بلند است.

وی بابیان اینکه علاوه بر شیرینی‌ها غذاها نیز خاص آن منطقه متفاوت است اضافه کرد:  آش سماق تویسرکان، آش خیار اسدآباد و آش شوربار کبوداهنگ جزو غذاهای سنتی همدان است که درصدد ثبت ملی این غذاها تا سال آینده هستیم.

کارشناس ارشد ایران‌شناسی اداره میراث فرهنگی استان همدان هدف از ثبت ملی شدن این شیرینی‌ها و غذاها را برای شناخت نسل‌های آینده از فرهنگ منطقه دانست و گفت: امروزه فرهنگ جوامع شرقی به‌شدت در حال تغییر است لذا یکی از تجلی‌های تغییر فرهنگ در غذا و پوشاک و باورها و خرده‌فرهنگ‌ها خود را نمایان می‌کند.

گزارش از منیژه فرهانپور

انتهای پیام/