به گزارش صبح الوند، مهم ترین رکن یک تئاتر نمایشنامه آن می باشد که در استان همدان به دلیل بی توجهی مسئولان به فراموشی سپرده شده است. برای بررسی اهمیت و البته جایگاه نمایشنامه‌نویسی در استان با چند تن از فعالان حوزه تئاتر به گفت ‌و گو نشسته‌ایم که مختصری از آن در ادامه ارائه می‌گردد.

*نمایشنامه‌نویسی در استان همدان جای کار زیادی دارد

در همین راستا سرپرست گروه نمایشی « الف مثل احساس» ملایر درگفت‌وگو با ما در رابطه با وضعیت نمایشنامه‌نویسی تئاتر در همدان، اظهار کرد: نمایشنامه‌نویسی در همدان اگر چه تقریباَ روندی رو به رشد دارد اما نه به طورکامل و به علت ضعف در نوشتن نمایشنامه ها، متاسفانه هنوز هم متون چاپی یا غیر بومی به اجرا در می‌آید .

رضا فقیهی با بیان اینکه در هر سال هنرمندان استان برخی از متن‌های نمایشنامه‌نویسان مطرح بومی را نیز تولید می‌کنند،گفت: اما هنوز هم جایگاه نمایشنامه نویسی در استان، جای کار زیادی دارد .

وی با تاکید براینکه مهمترین رکن یک تئاتر خوب و فاخر نمایشنامه آن محسوب می‌شود، افزود: باتوجه به اینکه بن‌مایه تئاتر، نمایشنامه است، اگر یک نمایش بهترین کارگردانی و بهترین بازیگری و بهترین طراحی صحنه و لباس را داشته باشد ولی از متن خوبی برخوردار نباشد به شدت خلع آن در کار دیده خواهد شد و برعکس اگر یک اثر، کارگردانی و بازیگری خوبی نداشته باشد اما نمایشنامه اش قوی باشد، می‌تواند تاثیر بیشتری روی مخاطب داشته باشد.

این کارگردان موفق تئاتر ملایر که نویسنده متن‌های نمایش‌های خودش نیز هست ادامه داد: نمایشنامه قوی نمایشنامه‌ای است که بتواند با مخاطب ارتباط برقرار کند و او را همچنان مشتاق به دیدن ادامه نمایش بکند و البته از زیاده‌گویی‌های بی‌رویه در دیالوگ‌نویسی چه در نمایشنامه‌های رئال و چه نمایشنامه‌‌های فانتزی و یا نمایشنامه‌‌های آوانگارد باید پرهیز کرد.

وی با بیان اینکه نمایشنامه‌ای خوب است که ارتباطش از لحاظ عمقی با مخاط گره بخورد گفت: در نمایشنامه‌های تاریخی هم گاهی دیالوگ به کار کمک می‌کند اما در کل نمایشنامه‌ای خوب و قوی است که بهترین حرف را با کمترین زمان و مقدمه‌سازی پیش ببرد اگر چه موضوع نمایش، نوع شروع و پایان آن هم بسیار مهم است.

فقیهی که دانش آموخته فیلمســـازی جـامع از انجمن سینمای جوانان نیز است افزود: البته به نظر من نمایشنامه نوشتن هم مثل شاعری است و اول از هر چیزی استعداد درونی فرد در آن حرف اول را می‌زند و سپس به علاقه نویسنده در نوشتن و پیش بردن داستان نمایشنامه و دیالوگ‌نویسی قوی بستگی دارد، همین‌طور دارا بودن اطلاعات یک نویسنده از نوشتار صحیح در قوائد نمایشنامه‌نویسی و یا داشتن مهارت ذهنی برای ارائه تکنیک‌های مختلف برای پیش بردن رو به جلوی نمایشنامه مهم است .

وی تاکید کرد: از همه این‌ها مهمتر، برگزاری جلسات آموزشی توسط اساتیدی با علم روز نمایشنامه‌نویسی و برپایی ورکشاپ‌هایی در این زمینه می‌تواند در کم‌رنگ کردن ضعف نمایشنامه‌نویسی در استان همدان  موثر باشد.

نویسنده و مولف مجموعه کتاب‌های تاریخ نمایش در ملایر، برگزاری کارگاه‌های نمایشنامه‌ نویسی حرفه‌ای با دعوت از اساتید مجرب برای نمایشنامه‌نویسان و علاقه‌مندان این حوزه همچنین برگزاری مسابقات و جشنواره‌های نمایشنامه‌‌نویسی رقابتی با موضوعات آزاد به منظور بالا بردن انگیزه‌ها و کشف استعدادها تازه را از جمله اقداماتی دانست که می‌تواند در جهت پیشرفت نمایشنامه‌نویسی همدان موثر باشد.

*جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان، پاشنه آشیل تولید نمایشنامه شده است

یکی دیگر از فعالان حوزه تئاتر همدان نیز اظهارکرد: برای دست یافتن به پاسخ روشن ابتدا باید به این بخش پرداخت که ضرورت و چرایی پرداخت به نمایشنامه نویسی در همدان کجاست و پاسخ‌های بهتر می‌تواند جایگاه فعلی‌اش را مشخص کند.

زهرا سمائی که فعالیت هنری خود را از سال 1370 شروع و با شرکت در جشنواره‌های استانی و منطقه‌ای جوایز متعددی را نیز تاکنون در حوزه بازیگری تئاتر کسب نموده است، گفت: از یک سو اولویت جشنواره‌ها به متون دست اول است و از سویی دیگر دست‌مزد نویسنده، عامل گرایش گروه‌ها به نمایش‌نامه‌نویسی درون گروهی است.

وی که نریشن‌گویئ چند انیمیشن و کار تلویزیونی در کنار بازیگری در چند فیلم کوتاه تلویزیونی و جشنواره‌ای را در سوابق فعالیت‌های هنری خود دارد، با بیان اینکه پیش‌کسوت‌های چون صادق عاشورپور،احمدبیگلریان و غیره در ترویج نمایش نامه‌نویسی استان نقش داشته‌اند، افزود: از نسل دهه هشتاد به بعد هم افرادی چون «آرش عباسی» به عنوان یکی از بهترین نمایش‌نامه‌نویسان کشور جایگاه خوبی را برای خود و استان رقم زدند و در نسل فعلی نیز سجاد طهماسبی، روح الله صالحی و محمد قاسمی بار تولید نمایشنامه استان را به دوش می‌کشند.

این هنرمند خوش ذوق ساکن نهاوند ادامه داد: با این حال اما در سطح کشوری هنوز نتوانسته‌ایم هم پای برخی استان‌های موفق در حوزه نمایشنامه‌نویسی از جمله مشهد و کرمانشاه، به استقلال زبانی و فرمی مناسب دست پیدا کنیم.

سمائی با تاکید براینکه بدون شک وجود متن مناسب با فراهم کردن شرایط لازم برای کشف و خلاقیت کارگردان و گروه اجرایی در موفقیت یک اجرا سهم قابل توجهی دارد اظهارکرد: هیچ‌گاه نمی‌توان از متنی که فاقد لایه‌های مستتر زبانی و نقش انگاره‌های برجسته است، اجرایی موفق را بیرون کشید. مگر با پرداخت مجدد در قالب درآماتورژی .

وی که نوشتن فیلمنامه و نمایشنامه را از سال 72 و فیلم‌سازی را نیز از سال 73 شروع کرده و در این بخش‌ها نیز موفق به دریافت چندین دیپلم افتخار و جوایز دیگر شده است، گفت: نمایش خوش‌ساخت بیشتر از آنکه بر پیچیدگی شخصیت‌ها استوار باشد، پیرنگ پیچیده را مد نظر قرار می‌دهد. البته پیش‌شرط نمایش خوش‌ساخت بهره‌مندی از ایده‌ای جذاب، دیالوگ‌نویسی چند لایه و موقعیت دراماتیک است.

این هنرمند خوش ذوق با اشاره به دلایل عدم پرورش نویسندگان موفق در استان، افزود: میزبانی جشنواره بین المللی تئاتر کودک و نوجوان که قرار بود، پویایی تئاتر همدان را در پی داشته باشد، پاشنه آشیل تولید نمایشنامه شده است. درحالی‌که مداومت در آموزش‌های کارگاهی با استفاده از دانش اساتیدی که بر روش‌های نو اشراف داشته باشند در کنار ایجاد بستر لازم برای ارائه آثار قوی می‌تواند منجر به پویایی در این حوزه شود.

سمائی در پایان با تاکید براینکه نبود جریان منتقد و رسانه‌ای پویا در کنار مداومت اجرا و خوانش آثار، راه برون رفت از رخوت تئاتری در بخش بزرگسالان است، تصریح کرد: البته برگزاری جشنواره نمایشنامه‌خوانی حرکت قابل تحسینی در این بخش است اما متاسفانه نبود جریانی برای نقد و تحلیل آثار تولید شده، باعث شده تا نتوانیم به نتایج مطلوبی دست پیدا کنیم.

*نمایشنامه نقشه،طرح و در واقع شاکله اصلی نمایش است

اما یکی دیگر از نمایشنامه نویسان همدان نیز با تاکید براینکه نمایشنامه نقشه،طرح و در واقع شاکله اصلی نمایش است، اظهارکرد: اگر نمایشنامه مناسبی در اختیار گروه نمایشی متوسطی باشد، احتمال اینکه بتوانند اجرایی متوسط را آمده کنند، وجود دارد. اما اگر متن ضعیفی دست همین گروه متوسط قرار بگیرد، هرچقدر توان هم بگذارند کاری بسیار ضعیف تولید خواهد شد.

بهنام میرزایی با بیان اینکه نوشتن براساس ایده و طرح ضعیف و ناکارآمد درحقیقت چنگ بر آب زدن است، گفت: یک نمایشنامه قوی قبل از هرچیزی باید دارای ایده و طرح مناسب باشد.

وی افزود: نمایشنامه باید دارای قصه و داستان مناسب بوده و از ساختار دراماتیک قوی، روابط علت و معلولی، گره‌ها و گره‌گشایی‌ها، تعلیق و ایجازها و در مجموع تمام آنچه که بتواند مخاطب را جذب و جلب کند، برخوردار باشد.

سرپرست گروه نمایشی «تابش» همدان با اشاره به اینکه متنی که در ذهن‌ها نماند نمایشنامه‌ای قوی و ساختارمند نیست، ادامه داد: نمایشنامه قوی علاوه بر سرگرم کردن و آموختن، لازم است که حتماَ مخاطب خود را به فکر واداشته به طوری که او خودش را بجای قهرمان داستان فرض کرده و با او هم‌ذات پنداری کند و اینگونه زندگی خودش را با زندگی شخصیت‌های نمایشی قیاس و در نهایت بتواند تخلیه روحی و روانی گردد.

*عدم حمایت نویسندگان بومی

وی با تاکید براینکه متاسفانه در همدان به نمایشنامه‌نویسان بومی بهایی داده نمی‌شود، گفت: نه‌تنها  از طرف مسوولان فرهنگی استان هیچ‌گونه حمایتی از نویسندگان بومی تاکنون انجام نگرفته بلکه بیشتر اوقات هم با مانع تراشی و یا نادیده گرفتن، باعث فراموشی و خانه نشین شدن آنها می‌شوند.

این کارگردان تئاتر همدان افزود: با وجودی که سال هاست ضعف نویسندگی پاشنه آشیل تئاتر ماست و نویسندگان، بخصوص در بحث دراماتیک‌نویسی بسیار اندک هستند اما هیچ نهاد یا ارگانی به فکرهمین تعداد اندک هم نیست.

وی با بیان اینکه نویسنده باید فکرش آزاد باشد و دغدغه ای نداشته باشد تا بتواند بنویسد، اظهارکرد: وقتی نویسنده‌ای تامین باشد و بداند که نمایشنامه‌اش مورد توجه مالی و معنوی قرار می گردد، طبیعتاَ با انگیزه و وسواس بیشتری کار کرده و عاقبت هم متن خوبی تحویل می‌دهد.

میرزایی که در دوازدهمین دوره جشنواره سراسری تئاتر بسیج امسال موفق به کسب رتبه چهارم نمایشنامه‌نویسی شد با اشاره به عدم برگزاری کلاس‌های آموزش نمایشنامه‌نویسی در همدان تاکید کرد: متاسفانه در معدود کلاس‌های دایر شده هم از افرادی به عنوان مدرس استفاده شده که باوجود نداشتن دانش و سابقه درخشان در این حوزه خود را اعلم تر از سایرین می‌دانند بنابراین نمی توانند پاسخ‌گوی نیازهای جوانان علاقمند باشند. 

وی گفت: نویسندگی با آموزش کارگاهی و نوشتن و نوشتن آموخته می‌شود. اما برای شرکت در کارگاه‌های آموزشی خارج از استان افرادی معرفی و اعزام می‌شوند که هیچ‌گونه سررشته ای در این بخش نداشته و بالطبع آن نمی‌توانند نه برای خود و نه برای دیگران مثمرثمر باشند.

بدون شک دارا بودن نمایشنامه قوی یکی از عوامل موثر در موفقیت تئاتر است. نمایشنامه‌های که توسط نویسندگان توانمند نوشته و تاحدود زیادی می‌تواند تضمین کننده کیفیت نمایش باشد. امر مهمی که به نظر می‌رسد در هیاهوی نمایش‌های اکثراَ  بی‌کیفیت امروزی و البته بی توجهی مسوولان به فراموشی سپرده شده است. 

انتهای پیام/91