به گزارش صبح الوند، یوسف مولایی، استاد حقوق بین الملل دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار شبکه اطلاع رسانی راه دانا درخصوص ساختار حقوقی توافقنامه نهایی اظهار داشت: ما باید منتظر باشیم تا توافق نامه نهایی صورت گیرد و سپس متن آن را که به لحاظ حقوقی باید انسجام لازم را داشته باشد مورد ارزیابی قرار دهیم که تعهداتی که ما پذیرفتیم با تعهدات طرف مقابل چه توازنی برقرار می کند؟ و در جاهایی که احتمال فسخ آن وجود دارد نیز ما چه راهکارهایی تعریف کرده ایم و همچنین برای حل اختلافاتی که در این قرارداد زیاد پیش خواهد آمد نیز باید مسیری تعریف شده باشد.

وی درخصوص موضوع بازدیدهای آژانس از هر مکان و درهر زمان که خواستند نیز گفت: در این موضوع بحث بر روی این است که آنها چقدر مجازند با رعایت حق حاکمیت و دغدغه هایی که هر حاکمیتی برای خودش دارد، این بازرسی ها را انجام دهند. درحقیقت چارچوب این موضوع باید بیشتر به لحاظ فنی تعریف شود.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: از نظر حقوقی، ما در چارچوب NPT اجازه دادیم تا بازرسی های متعارف انجام گیرد و از این جهت هم مشکل چندانی وجود ندارد؛ ولی اگر زمانی بخواهیم شفاف سازی را بیشتر کنیم، باید از لحاظ فنی مشخص شود که چه اقداماتی از سوی بازرسان در چارچوب شفاف سازی قرار می گیرد و چه اقداماتی در این چارچوب نیست و نهایتا نیز اگر اختلافی در این زمینه ایجاد شود چه کسی باید در این خصوص تصمیم گیری کند. به طور مثال حتی اگر ایران پروتکل الحاقی را هم امضا نکند، اگر آنها بگویند که فعالیت های ایران شفاف نیست و به ما مشکوک باشند؛ ما برای اینکه بخواهیم اعتمادسازی کنیم، مجبوریم یک مقدار بازرسی ها را بیش از آنچه که متعارف است توسعه دهیم و در آن صورت اگر ما مخالف بازبینی از برخی مکان ها باشیم و نخواهیم که از بعضی مکان ها بازدیدی صورت بگیرد، نهایتا یا مجبوریم به داوری آژانس تن دهیم و یا اینکه باید دو طرف برای این اختلافات احتمالی ساز و کاری تعریف کنند تا در زمان اختلاف به آن عمل کنند.

این کارشناس حقوق بین الملل در پاسخ به این سؤال که «چه تضمینی وجود دارد که آمریکایی ها با تغییر در ساختار سیاسی این کشور به تعهدات شان پایبند باشند» ابراز داشت: در حقوق بین الملل تضمین 100 درصد در هیچ جایی وجود ندارد. حتی اگر ساختار سیاسی آمریکا هم تغییر نکند، آنها می توانند به این معاهده عمل نکنند.

وی افزود: ما نباید فکر کنیم که اگر آنها پا روی تعهدات شان گذاشتند یک پلیس بین الملل یا یک دستگاه قضایی وجود دارد تا آنها را مؤاخذه کند. تضمین یا ضمانت های بین المللی به صورت مطلق وجود ندارند؛ بلکه باید دولت ها منافع داشته باشند تا به معاهدات شان پایبند باشند و آنها را اجرا کنند. این موضوع مختص کشورهای قدرتمند نیست؛ بلکه همه کشورها می توانند به تعهداتشان عمل نکنند؛ ولی این پایبند نبودن هزینه هایی نیز دارد که معمولا برای کشورهای ضعیف سنگین تر خواهد بود.